Xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần của nền Quốc phòng toàn dân bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới

Xây dựng nền QPTD vững mạnh là yêu cầu khách quan của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên của Đảng, hệ thống chính trị và toàn dân; đòi hỏi phải xây dựng toàn diện cả về tiềm lực, lực lượng và thế trận, trong đó chú trọng xây dựng và phát huy nhân tố chính trị - tinh thần. Bởi đây là nhân tố giữ vai trò cơ sở, nền tảng để xây dựng và phát huy các nhân tố khác tạo sức mạnh tổng hợp của nền QPTD; là vấn đề chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN).

1. Vai trò nhân tố chính trị - tinh thần trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc

Trên cơ sở thế giới quan và phương pháp luận khoa học, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lê-nin đã quan niệm đúng đắn, khoa học về vai trò của nhân tố chính trị - tinh thần trong chiến tranh: “... con người, chứ không phải súng mút, sẽ thắng trong trận đánh”(1). Phát triển luận điểm nêu trên, V.I.Lê-nin nhấn mạnh: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường”(2).

Nắm vững và vận dụng sáng tạo quan điểm chủ nghĩa Mác - Lê-nin về vai trò to lớn của nhân tố chính trị - tinh thần, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định: sức mạnh chính trị - tinh thần của quân và dân ta là một trong những nhân tố cơ bản quyết định thắng lợi của chiến tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc. “Không quân đội nào, không khí giới nào có thể đánh ngã được tinh thần hy sinh của toàn thể một dân tộc”(3). Thực tiễn lịch sử huy hoàng trong 30 năm chiến tranh cách mạng (1945-1975) đã phản ánh: Tuy nước ta đất không rộng, người không đông, kinh tế không mạnh, phải thường xuyên chống kẻ thù có tiềm lực kinh tế, quân sự lớn mạnh hơn nhiều lần; song, nhờ biết xây dựng và phát huy sức mạnh nhân tố chính trị - tinh thần, đặc biệt là lòng yêu nước, niềm tin tất thắng vào sự nghiệp cách mạng do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, ý chí kiên cường, tinh thần đấu tranh bất khuất “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”, “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” của đồng bào, chiến sĩ cả nước, đã phát huy sức mạnh vô địch của chiến tranh nhân dân chiến thắng chiến tranh xâm lược của hai cường quốc hùng mạnh thế giới là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Sau khi đất nước thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, nhân tố chính trị - tinh thần tiếp tục được Đảng, Nhà nước xây dựng và phát huy, góp phần quan trọng trong công cuộc khôi phục đất nước sau chiến tranh; tiến hành thắng lợi chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc, hoàn thành vẻ vang sứ mệnh quốc tế giúp cách mạng Cam-pu-chia tiêu diệt chế độ phản động Pôn Pốt - Iêng Xa-ri, cứu nhân dân nước bạn thoát khỏi họa diệt chủng; đấu tranh phòng, chống âm mưu, hoạt động “Diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ XHCN.

Như vậy, cả lý luận và thực tiễn cách mạng nước ta cho thấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân tố chính trị - tinh thần là cơ sở, đồng thời là yếu tố cốt lõi để xây dựng và phát huy các nhân tố khác làm nên sức mạnh thần kỳ của Việt Nam trong thế kỷ XX và tiếp tục đưa cách mạng Việt Nam vững bước trên con đường hội nhập, phát triển trong hiện tại và tương lai.

2. Những yếu tố tác động, yêu cầu và giải pháp xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới

Nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD bảo vệ Tổ quốc luôn là nhân tố giữ vai trò đặc biệt quan trọng, tạo cơ sở, nền tảng để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh của đất nước trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Quá trình xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần ở nước ta trong tình hình mới chịu tác động của yếu tố thời đại sâu sắc. Trên thế giới, hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chủ đạo. Ở trong nước, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước tăng lên, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung, xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD nói riêng.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, vẫn còn không ít khó khăn, thách thức không thể xem nhẹ. Trên thế giới và khu vực, tình hình chính trị - an ninh tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường; tình trạng xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh chấp lãnh thổ và tài nguyên, xung đột sắc tộc, tôn giáo, can thiệp lật đổ, khủng bố, chiến tranh cục bộ, chiến tranh mạng,... tiếp tục diễn ra gay gắt ở nhiều nơi. Tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trong khu vực và trên Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, chứa đựng những yếu tố dễ gây mất ổn định. Trong nước, nền kinh tế còn nhiều khó khăn, năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh thấp. Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn tồn tại, nhất là nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế, nguy cơ “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch chống phá nước ta; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ diễn biến phức tạp,… Tất cả những điều đó trở thành thách thức lớn, gây cản trở quá trình xây dựng và phát huy nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD.

Trước sự tác động của tình hình thế giới, trong nước và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD trong tình hình mới phải thực hiện các yêu cầu: Tiếp tục bồi dưỡng lòng yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, tinh thần độc lập tự chủ, tự lực, tự cường; nhận thức, ý thức, trách nhiệm về nhiệm vụ củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng lập trường, bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, tin tưởng vào thắng lợi của sự nghiệp đổi mới theo con đường XHCN ở nước ta hiện nay. Xây dựng trạng thái tâm lý vững vàng, ý chí quyết chiến quyết thắng, quyết tâm vượt qua mọi thử thách, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Xây dựng mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp với nhân dân; tăng cường mối quan hệ quân, dân; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; thực hiện tốt chính sách đối với người có công, chính sách đối với Quân đội và hậu phương quân đội.

Để thực hiện các yêu cầu nêu trên, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp chủ yếu sau: Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý tập trung thống nhất của Nhà nước đối với xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD; Hai là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đối với nhiệm vụ củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; Ba là, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, từng bước hiện thực hóa mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”; Bốn là, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, lực lượng vũ trang, Quân đội trong xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD; Năm là, mở rộng hội nhập quốc tế, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.

Việt Nam là quốc gia thực hiện chính sách QPTD mang tính chất hòa bình, tự vệ; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong các quan hệ quốc tế, giải quyết những bất đồng, tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế. Do đó, sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta ngày càng nhận được nhiều sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế. Mở rộng hội nhập quốc tế, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta không chỉ có ý nghĩa khai thác, phát huy nguồn ngoại lực về vật chất mà còn có ý nghĩa to lớn đối với xây dựng và phát huy nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD.

Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tiếp tục quán triệt và thực hiện quan điểm, chủ trương của Đảng về mở rộng hội nhập quốc tế theo tinh thần Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) “Về hội nhập quốc tế”; Nghị quyết Đại hội XII của Đảng về “Nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế”, “tăng cường hợp tác quốc tế về quốc phòng”. Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với sự nghiệp bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, quốc phòng, an ninh. Chủ động và tích cực tham gia các cơ chế đa phương về quốc phòng mà nước ta là thành viên, trước hết là các cơ chế trong khuôn khổ ASEAN và do ASEAN làm chủ đạo. Xây dựng và triển khai kế hoạch gia nhập các cơ chế đa phương, đẩy mạnh tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, đưa quan hệ hợp tác quốc tế về quốc phòng với các đối tác đi vào chiều sâu, ổn định, đáp ứng yêu cầu tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới là vấn đề chiến lược, là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Chúng ta tin tưởng rằng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân tố chính trị - tinh thần của nền QPTD tiếp tục được xây dựng và phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống, không để bị động, bất ngờ.

(1) C.Mác và Ph.Ăngghen: Toàn tập, tập 15, Nxb CTQG-ST, H,1994, tr.278.

(2) V.I.Lênin: Toàn tập, tập 41, Nxb CTQG, H,1978, tr.147.

(3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 4, Nxb CTQG-ST, H, 2011, tr.89.