Điện Biên Phủ - Thắng lợi của chiến tranh nhân dân thời đại Hồ Chí Minh

Chiến thắng Điện Biên Phủ là thắng lợi cao nhất của quân đội và nhân dân Việt Nam, đập tan cố gắng lớn nhất và cũng là cố gắng cuối cùng của thực dân Pháp, với sự giúp sức của đế quốc Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương lần thứ hai (1945-1954). Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ tiêu diệt một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương, mà còn làm sụp đổ ý chí thực dân và tiêu tan hy vọng giành thắng lợi bằng quân sự của đế quốc Pháp, làm xoay chuyển cục diện chiến tranh và tạo cơ sở thực lực về quân sự cho cuộc đấu tranh ngoại giao tại Hội nghị Giơ-ne-vơ, kết thúc cuộc kháng chiến lâu dài và anh dũng của dân tộc ta.

Sức mạnh làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ trước hết là sức mạnh của chiến tranh nhân dân Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, của học thuyết và nghệ thuật quân sự của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là sức mạnh của cả quân đội và nhân dân, của cả ba thứ quân, của sự kết hợp tiền tuyến và hậu phương, kết hợp mặt trận chính với các mặt trận phối hợp. Đó là sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, của toàn dân, của cả nước và sự đoàn kết quốc tế, ủng hộ của nhân dân thế giới.

Để bảo đảm thắng lợi trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, Bộ Chính trị Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức coi trọng huy động sức mạnh của hậu phương, tổ chức chi viện tiền tuyến, bảo đảm tốt công tác hậu cần chiến dịch. Ngay từ đầu tháng 12-1953, công tác chuẩn bị cho Chiến dịch Điện Biên Phủ được tiến hành hết sức khẩn trương. Đảng và Chính phủ ta đã thành lập Hội đồng Cung cấp mặt trận Trung ương; cử cán bộ đến chỉ đạo các ngành kinh tế, tài chính, các liên khu, vùng giải phóng dốc sức chi viện chiến trường. Cả hậu phương hùng hậu một lòng hướng ra mặt trận với khẩu hiệu: “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”. Hàng chục vạn dân công và thanh niên xung phong được huy động phục vụ chiến dịch. Mặc dù Pháp đã “sử dụng tận lực không quân để phá tuyến đường vận tải” nhưng với tinh thần dũng cảm, quên mình, dân công cùng các chiến sĩ công binh, vận tải đã vô hiệu hóa mọi thủ đoạn của kẻ thù. Tinh thần hết sức hết lòng phục vụ tiền tuyến trong Chiến dịch Điện Biên Phủ là biểu hiện cụ thể của bản sắc văn hóa Việt Nam, truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần độc lập, tự chủ, ý chí quật cường bất khuất, tình đoàn kết, nhân ái. Sức sống mãnh liệt của văn hóa dân tộc được phát huy cao độ dưới ánh sáng của tư tưởng Hồ Chí Minh đã làm nên chiến thắng.

Sức mạnh của chiến tranh nhân dân đã làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ còn là sức mạnh của sự phối hợp các chiến trường. Trong khi các đơn vị bộ đội chủ lực bao vây và tiến công địch ở Điện Biên Phủ, các chiến trường trong cả nước, từ trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, đến Bình - Trị - Thiên, Nam Trung Bộ và Nam Bộ; từ Tây Bắc đến Thượng Lào, Trung Lào, Hạ Lào và Đông Bắc Cam-pu-chia, đều đẩy mạnh hoạt động tác chiến với sự phối hợp của cả ba thứ quân, kết hợp tiến công quân sự của lực lượng vũ trang với phong trào nổi dậy phá tề của quần chúng. Các lực lượng vũ trang cùng nhân dân nêu cao tinh thần quyết chiến, quyết thắng, kiên trì chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn, anh dũng chiến đấu tiêu diệt, tiêu hao và giam chân địch ở khắp nơi, giảm đến mức tối đa khả năng của quân Pháp tăng thêm lực lượng cho Điện Biên Phủ.

Cả nước hướng về Điện Biên Phủ. Từ vùng tự do đến vùng bị tạm chiếm, các đoàn thể thanh niên, phụ nữ, phụ lão, nông dân phát động đoàn viên, hội viên viết thư cho các chiến sĩ ở Điện Biên Phủ, báo tin những thắng lợi của sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc ở quê hương, kịp thời cổ vũ, động viên tinh thần chiến đấu của bộ đội, tiếp thêm nguồn sức mạnh cho tiền tuyến. Ngay trong các đô thị, phong trào đấu tranh chính trị phát triển mạnh, đòi hòa bình, quyền dân sinh, dân chủ, đòi chồng con, chống giặc đàn áp, bắt lính. Những cuộc mít tinh, biểu tình, bãi công, bãi khóa, bãi thị nổ ra liên tiếp, thu hút đông đảo quần chúng tham gia.

Chiến thắng Điện Biên Phủ là đỉnh cao sáng tạo nghệ thuật quân sự của chiến tranh nhân dân. Trong toàn bộ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, về chiến lược, Đảng chỉ đạo “lấy ít đánh nhiều”, nhưng trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, ta đã tập trung binh lực đến mức cao nhất. Để tiêu diệt một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất của địch ở Đông Dương, Bộ Chính trị, Tổng Quân ủy và Bộ Tổng tư lệnh quyết định sử dụng lực lượng quân đội gồm 5 đại đoàn (4 đại đoàn bộ binh và 1 đại đoàn công pháo). Đây là trận công kiên lớn nhất trong lịch sử quân đội ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong chiến dịch này, việc thay đổi phương châm tác chiến từ “Đánh nhanh, giải quyết nhanh” sang “Đánh chắc, tiến chắc” đã quyết định thắng lợi của chiến dịch. Bằng cách vây hãm quân Pháp trong một thời gian dài, triệt đường tiếp tế và hỏa lực của đối phương, tập trung lực lượng đột kích từng bộ phận quân địch, tiến tới tổng tiến công trên toàn mặt trận, quân và dân ta đã giành thắng lợi hoàn toàn.
Chiến thắng Điện Biên Phủ là một bản anh hùng ca của chiến tranh nhân dân Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Đó là thắng lợi cao nhất của cuộc trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

(*) - Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội
(Bài lược trích tham luận tại Hội thảo khoa học cấp Nhà nước: “Chiến thắng Điện Biên Phủ - Sức mạnh Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh”, năm 2014).