ỦY BAN TÀI CHÍNH- NGÂN SÁCH THẨM TRA BÁO CÁO ĐÁNH GIÁ GIỮA KỲ VIỆC THỰC HIỆN KẾ HOẠCH ĐẦU TƯ CÔNG TRUNG HẠN GIAI ĐOẠN 2016-2020

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách báo cáo trước Quốc hội

Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách đánh giá, qua 3 năm thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương đã nghiêm túc triển khai Nghị quyết số 26/2016/QH14, đạt được nhiều kết quả tích cực. Ủy ban Tài chính-ngân sách cơ bản tán thành với báo cáo của Chính phủ, trong đó nhấn mạnh một số kết quả sau:

Thứ nhất, triển khai thực hiện Luật Đầu tư công, Quốc hội ban hành Nghị quyết 26, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, quan trọng trong quản lý đầu tư công. Lần đầu tiên có bước đổi mới mang tính đột phá trong việc thay đổi căn bản phương thức quản lý, cân đối, phân bổ nguồn lực tài chính quốc gia dành cho đầu tư phát triển, chuyển từ cơ chế quản lý theo kế hoạch đầu tư hằng năm sang kế hoạch trung hạn gắn với kế hoạch hằng năm.

Thứ hai, Qua 3 năm thực hiện Luật Đầu tư công và Nghị quyết 26, với sự chủ động tích cực của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, sự giám sát chặt chẽ của Quốc hội, kỷ luật, kỷ cương trong quản lý đầu tư công đã được tăng cường, cân đối tài chính vĩ mô được giữ vững.

Thứ ba, Mục tiêu cơ cấu lại và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công đã đạt được kết quả bước đầu khá tích cực, tỷ trọng đầu tư công giảm xuống mức 34,5% tổng mức đầu tư toàn xã hội. Việc cân đối tổng thể nguồn lực đầu tư công trong giai đoạn 5 năm 2016-2020 được xác định rõ ràng, tạo chủ động cho Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương trong cân đối nguồn lực đầu tư từ ngân sách và huy động các nguồn vốn khác cho đầu tư phát triển.

Thứ tư, Nguồn vốn đầu tư công đã tập trung bố trí các chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, có tính kết nối và lan tỏa vùng, miền và các dự án thuộc ngành, lĩnh vực mà các thành phần kinh tế khác không muốn đầu tư.

Thứ năm, Việc bố trí, phân bổ vốn đã ưu tiên cho các vùng khó khăn, tỷ lệ nguồn vốn ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu đối với các địa phương khó khăn chiếm gần 50%.

Thứ sáu, Về phân bổ vốn đầu tư công trung hạn: xét trên tổng thể, việc phân bổ vốn đầu tư công về cơ bản đã tuân thủ nguyên tắc, tiêu chí, định mức trong phân bổ, góp phần khắc phục dần tình trạng bị động, đầu tư cắt khúc như trước đây.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, Ủy ban Tài chính - Ngân sách chỉ ra rằng, trong 03 năm thực hiện, kế hoạch đầu tư công trung hạn cũng có những tồn tại, hạn chế nhất định. Cụ thể: Việc xác định danh mục các dự án đầu tư công theo thứ tự ưu tiên trong kế hoạch đầu tư công trung hạn còn vướng mắc; còn tình trạng đầu tư dàn trải, dở dang; chưa thanh toán hết nợ đọng xây dựng cơ bản; Việc hoàn thiện các thủ tục đầu tư, giao kế hoạch vốn trung hạn quá chậm, chưa bảo đảm tính ổn định, giao vốn nhiều lần, kéo dài thời gian giao vốn, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và giải ngân, hiệu quả nguồn vốn; Tỷ lệ giải ngân trong năm 2016, 2017 thấp, nhất là nguồn trái phiếu Chính phủ. Nhiều chương trình mục tiêu dự kiến phải kéo dài thời gian thực hiện sang giai đoạn sau, tỷ lệ giao vốn thấp, việc phê duyệt chậm.

Bên cạnh đó, về thực hiện các nguyên tắc phân bổ kế hoạch vốn, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng việc xây dựng danh mục đối với nguồn vốn ODA chưa bảo đảm tính chính xác, nhiều dự án chưa được bố trí đủ nguồn vốn đối ứng; xây dựng kế hoạch chưa bao quát hết các hiệp định đã ký kết, làm tăng áp lực cân đối giữa các nguồn vốn. Việc đẩy nhanh tiến độ các dự án quan trọng quốc gia, các dự án trọng điểm chưa đạt yêu cầu đặt ra; một số công trình phải điều chỉnh tổng mức đầu tư quá lớn, ảnh hưởng đến cân đối nguồn lực, hiệu quả đầu tư. Ngoài ra việc thực hiện định hướng “khai thác tối đa, sử dụng hiệu quả nguồn vốn của các thành phần kinh tế khác” cũng chưa thực sự thành công.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải nêu rõ, theo Báo cáo của Chính phủ, do tiến độ phân bổ, giao kế hoạch vốn trung hạn và hằng năm chậm, áp lực cân đối nguồn vốn trong 2 năm còn lại là rất lớn, khó có khả năng hoàn thành kế hoạch đặt ra và sẽ phải chuyển một phần vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn sang giai đoạn sau. Ủy ban Tài chính- Ngân sách đề nghị Chính phủ rà soát, đánh giá kỹ khả năng cân đối vốn, tình hình giải ngân, điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn giữa vốn ODA và vốn vay trong nước, điều chỉnh vốn cho các dự án có khả năng giải ngân để đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách tán thành với đề xuất của Chính phủ cho phép tiếp tục triển khai giao kế hoạch hằng năm nguồn vốn trong cân đối NSĐP trên cơ sở khả năng thu thực tế và không tăng mức bội chi của NSĐP, tổng kết vào cuối kỳ Kế hoạch.

Trên cơ sở thẩm tra Báo cáo đánh giá giữa kỳ việc thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường các giải pháp khắc phục hạn chế trong thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn; rà soát kỹ tình hình phân bổ vốn, giải ngân vốn đã phân bổ, điều chỉnh vốn cho các dự án có khả năng giải ngân; rà soát, đề xuất hoàn thiện các quy định của pháp luật về đầu tư công./.