Tình trạng đầu tư các dự án trọng điểm quốc gia còn dàn trải, gây lãng phí nguồn lực của nhà nước

Sáng 15/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV, tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vấn đề trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia được nhiều đại biểu quan tâm.

Chất vấn tại hội trường, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy- TP Đà Nẵng cho rằng, trong báo cáo của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phần III trả lời về trách nhiệm của bộ, ngành và địa phương trong việc thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia chủ yếu trích dẫn các văn bản quy phạm pháp luật, những vấn đề được các đại biểu đặt ra là trách nhiệm của bộ, ngành và địa phương thế nào lại chưa được đề cập đến. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng khẳng định trách nhiệm của mình cũng như Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia như thế nào và có những cam kết gì để khắc phục hạn chế.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, theo quy định của Luật đầu tư công và Luật đầu tư, hiện nay chỉ có khái niệm các dự án quan trọng quốc gia chứ không có dự án trọng điểm quốc gia. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chuẩn bị báo cáo sơ bộ gửi các đại biểu Quốc hội cũng dựa trên nhóm vấn đề này. Để xác định được trách nhiệm của các bộ, các ngành thì cần phải nêu lại các quy định trách nhiệm của các bộ, ngành đối với từng loại dự án này nằm ở các quy định pháp luật nào, được xác định và nhận danh ra sao. Vì vậy, báo cáo đã liệt kê lại các quy định của pháp luật liên quan, bởi có nhiều đại biểu thắc mắc tại sao chỉ ghi danh mục các quy định của pháp luật mà không nói lên trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Đối với các dự án quan trọng quốc gia, trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư có 3 nhiệm vụ: Thứ nhất là làm chức năng Chủ tịch Hội đồng thẩm định nhà nước, thứ hai là thực hiện công tác giám sát, thứ ba là thực hiện công tác huy động và tham mưu phân bổ các vốn đầu tư cho thực hiện các dự án nếu sử dụng ngân sách nhà nước. Trong giai đoạn 2011- 2015 Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức thẩm định một dự án quan trọng quốc gia là dự án sân bay Long Thành và đã báo cáo Quốc hội khóa XIII. Vừa qua, Bộ đã tổ chức thẩm định dự án đường cao tốc Bắc - Nam để trình Quốc hội.
Cũng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Quốc hội Trần Thị Thanh Lam- tỉnh Bến Tre cho biết, dư luận và cử tri rất quan tâm đến các dự án quan trọng quốc gia có sử dụng vốn đầu tư công đang được triển khai trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng tiến độ thực hiện của các dự án chưa được đề cập rõ ràng tại báo cáo số 4707 ngày 9/6/2017 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư gửi các đại biểu Quốc hội. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng thông tin chi tiết hơn về tình hình triển khai giúp các đại biểu Quốc hội và cử tri cả nước hiểu rõ hơn.

Bên cạnh đó, theo đại biểu, tình trạng đầu tư các dự án thời gian qua còn dàn trải, gây lãng phí nguồn lực của nhà nước, vậy với trách nhiệm của mình, Bộ trưởng sẽ làm gì để quản lý khắc phục và xử lý tình trạng này.

Về vấn đề đầu tư dàn trải, lãng phí, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, cần phải tiếp tục thực hiện nghiêm Luật đầu tư công để nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cũng như để các cơ quan, bộ, ngành bố trí vốn một cách tập trung hơn, chuẩn bị tốt hơn cho các dự án, cho công tác giải phóng mặt bằng, cũng như các thủ tục đầu tư và nâng cao năng lực của các Ban quản lý dự án. Đó là những giải pháp cần phải tập trung để khắc phục được các tình trạng dàn trải, lãng phí cũng như tập trung hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Liên quan đến dự án đường cao tốc Trung Lương – Cần Thơ, đại biểu Quốc hội Trần Thị Hoa Ry- tỉnh Bạc Liêu cho biết, theo thống kê tại đồng bằng sông Cửu Long hiện nay có 2,9 triệu ha đất nông nghiệp trồng lúa và 800 ngàn hécta đất nuôi trồng thủy sản. Với 18 triệu dân của đồng bằng, hàng năm đồng bằng đã đóng góp hơn 50% sản lượng lương thực và khoảng 45% sản lượng nuôi trồng thủy sản và đánh bắt thủy sản. Tuy nhiên, câu chuyện về tải trọng vẫn đang là một vấn đề bế tắc lớn, do tiến độ thực hiện nhiều công trình quan trọng có tính chất động lực phát triển cho vùng đồng bằng đang chậm so với kế hoạch, trong đó có tuyến cao tốc Trung Lương- Cần Thơ vẫn chưa hoàn thành và đây là dự án trọng điểm của khu vực. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết nguyên nhân của sự chậm trễ này, trách nhiệm của Bộ trưởng đến đâu trong việc thực hiện huy động và phân khai nguồn vốn đầu tư và đề nghị Bộ trưởng cho biết dự án này đến khi nào mới hoàn thành.
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trương Quang Nghĩa thừa nhận, đoạn cao tốc này trải qua rất nhiều thăng trầm, được khởi công từ năm 2010 nhưng cho đến năm vừa rồi, trước những khó khăn và có những vấn đề chưa hợp lý nên Bộ Giao thông vận tải đã yêu cầu kiểm tra lại. Ví dụ, đoạn cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận trong giai đoạn trước chỉ làm quy mô 13 mét, trong khi đó đoạn Sài Gòn - Trung Lương là 17 mét, Mỹ Thuận - Cần Thơ là 17 mét. Do đó, Bộ yêu cầu phải điều chỉnh lại. Hơn nữa Ngân hàng Nhà nước lại có chủ trương về trần cho vay của các ngân hàng thương mại. Đến nay cơ bản Chính phủ đã đồng thuận với quy mô điều chỉnh Trung Lương- Mỹ Thuận là 17 mét để có quy mô chung từ Sài Gòn đến Cần Thơ. Ngân hàng Công thương Việt Nam đang đàm phán thu xếp vốn, khả năng hoàn thành vào cuối quý II năm nay. Riêng dự án xây đường cao tốc đoạn Mỹ Thuận- Cần Thơ nằm trong gói đường cao tốc Bắc- Nam đang trong giai đoạn được phê duyệt và sắp tới sẽ được triển khai.