Thông cáo số 9 kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIV

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phát biểu kết thúc 2,5 ngày thảo luận về kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước. Tổng số đã có 94 lượt đại biểu thảo luận, 27 lượt đại biểu tranh luận, 16 đại biểu đăng ký, nhưng chưa được phát biểu. Các ý kiến thảo luận, tranh luận tập trung vào những nội dung chủ yếu sau đây:

- Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, các ngành, các cấp; tinh thần phấn đấu của cộng đồng doanh nghiệp, các tầng lớp Nhân dân đã khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức để hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2017.

- Về việc thực hiện nhiệm vụ năm 2017:

Về phát triển kinh tế-xã hội: Bên cạnh những kết quả đã đạt được, kinh tế-xã hội nước ta còn nhiều tồn tại như: chất lượng tăng trưởng chưa cao; tăng trưởng còn dựa nhiều vào vốn, phụ thuộc vào khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và chưa bền vững; năng suất lao động chưa được cải thiện rõ nét; chỉ số giá tiêu dùng, lĩnh vực xuất nhập khẩu, lao động việc làm, thị trường tài chính, thị trường bất động sản, vấn đề giải quyết nợ xấu còn nhiều khó khăn; nợ công vẫn đang tăng nhanh; cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước còn chậm, việc cổ phần hóa, thoái vốn khó đạt kế hoạch đề ra; việc xử lý khắc phục 12 dự án thua lỗ còn khó khăn, có thể phát sinh thêm các dự án thua lỗ mới; quản lý đầu tư trực tiếp nước ngoài còn nhiều hạn chế; chưa tạo được nhiều động lực phát triển cho doanh nghiệp trong nước.

Việc phòng, chống dịch bệnh chưa tốt; chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh chưa cao; tình trạng quá tải ở các bệnh viện chưa được khắc phục; chính sách bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội còn nhiều vấn đề phải được giải quyết. Giáo dục đại học và dạy nghề còn nhiều hạn chế. Công tác xóa đói, giảm nghèo, lao động và việc làm của người lao động ở cả thành thị và nông thôn còn nhiều bất cập. Tình trạng lãng phí vẫn lớn; nhiều biểu hiện tiêu cực, suy thoái đạo đức đang gây nhiều bức xúc trong xã hội; công tác dự báo, kiểm soát, phòng, chống thiên tai, bảo vệ rừng chưa tốt. Vấn đề an toàn giao thông, thực phẩm bẩn, thuốc không an toàn, tình trạng buôn lậu, hàng giả vẫn tràn lan...

Về ngân sách nhà nước: Bên cạnh những kết quả tích cực, việc thực hiện nhiệm vụ ngân sách nhà nước còn nhiều hạn chế. Thu ngân sách nhà nước tăng chủ yếu là do tăng thu của ngân sách địa phương; trong khi thu ngân sách trung ương ước khó đạt dự toán; một số khoản thu không đạt dự toán như: thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt, thu từ hoạt động sản xuất nhập khẩu, thu từ thuế thu nhập doanh nghiệp, nhất là từ 3 khu vực doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Số thuế nợ đọng còn lớn, tình trạng gian lận trốn thuế còn phức tạp.

Về chi ngân sách nhà nước, việc phân bổ giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản còn rất chậm; một số khoản chi về an sinh xã hội thực hiện chậm; kỷ luật tài chính còn lỏng lẻo; việc thực hiện cơ chế khoán kinh phí ở một số lĩnh vực chưa tích cực; việc thực hiện tăng thu, tiết kiệm chi, ưu tiên vốn cho đầu tư phát triển còn hạn chế.

Bội chi ngân sách đạt 3,42% GDP. Nợ công tuy giữ được mức trong giới hạn cho phép, nhưng vẫn tăng nhanh, an toàn chưa cao, cần tiếp tục tăng cường kiểm soát nợ công, nhất là các khoản vay ODA của nước ngoài có khả năng vượt kế hoạch trung hạn và vượt dự toán ngân sách nhà nước năm 2017.

- Về các giải pháp, nhiệm vụ những tháng cuối năm 2017 và năm 2018:

Trong những tháng cuối năm 2017: Nhiều ý kiến thống nhất với các giải pháp, nhiệm vụ Chính phủ đặt ra. Đề nghị Chính phủ tiếp tục thực hiện tốt hơn chính sách an sinh xã hội, chính sách ưu đãi người có công; khắc phục thiệt hại do ảnh hưởng của thiên tai bão lũ trong thời gian vừa qua; phòng, chống dịch bệnh, giữ trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Về kinh tế-xã hội: Nhiều ý kiến cơ bản thống nhất với mục tiêu tổng quát, các chỉ tiêu chủ yếu và giải pháp, nhiệm vụ năm 2018 như báo cáo của Chính phủ. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát làm rõ các yếu tố chất lượng tăng trưởng, tập trung bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô; đẩy mạnh hơn nữa việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tiếp tục rà soát và cắt giảm các thủ tục hành chính, điều kiện hạn chế kinh doanh không cần thiết; có giải pháp để tăng hiệu quả đầu tư. Đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế một cách đồng bộ, toàn diện, bền vững, chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế sang chiều sâu gắn với chất lượng tăng trưởng, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh. Có các giải pháp tích cực tiếp cận các thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong phát triển kinh tế-xã hội.

Tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường; chú trọng đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp theo hướng nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh, ứng phó tốt với biến đổi khí hậu, gắn với thị trường; tăng cường đào tạo nghề cho nông dân, chú ý tới các địa phương đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi hạn hán, lũ lụt, biến đổi khí hậu, xâm ngập mặn. Tăng cường thanh tra an toàn vệ sinh thực phẩm, xử lý nghiêm các trường hợp làm hàng giả, hàng kém chất lượng ảnh hưởng đến sức khỏe, quyền lợi của người tiêu dùng.

Chú trọng lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, dân số, quan tâm thực hiện các chính sách an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo ở nhiều vùng, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Quan tâm củng cố chính quyền cấp cơ sở, đào tạo đội ngũ cán bộ dân tộc ít người. Giữ trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Tăng cường công tác giáo dục pháp luật, xử lý nghiêm minh các vi phạm pháp luật.

Đẩy mạnh cải cách hành chính, cải cách bộ máy, cải cách tư pháp, công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Chính phủ, chính quyền các cấp, tinh gọn bộ máy và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành; tăng cường phân cấp cho địa phương. Nghiên cứu, xem xét điều chỉnh giờ làm việc của cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập cho phù hợp và khoa học…

Về ngân sách nhà nước: Nhiều ý kiến nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm về tài chính, ngân sách nhà nước năm 2018 và 3 năm 2018-2020 là phải tăng cường kỷ luật tài chính, ngân sách ở tất cả các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị; xử lý nghiêm sai phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách; tiếp tục cơ cấu lại ngân sách nhà nước và nợ công theo hướng an toàn, bền vững; tăng cường quản lý, sử dụng, tiết kiệm, hiệu quả các nguồn lực ngân sách nhà nước gắn với huy động tối đa các nguồn lực nước ngoài để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Rà soát lại chính sách thu cho hợp lý, đảm bảo bình đẳng, tính trung lập của chính sách thuế; cơ cấu lại các khoản thu ngân sách nhà nước, bảo đảm ổn định thuế suất; đơn giản hóa thủ tục hành chính trong thu ngân sách nhà nước; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, chống thất thu.

Cần cơ cấu lại các khoản chi ngân sách nhà nước theo hướng bảo đảm chi thường xuyên, tập trung nguồn để bố trí tăng chi đầu tư, phát triển, tăng chi trả nợ trực tiếp. Quan tâm bảo đảm chi ngân sách nhà nước cho một số lĩnh vực như y tế, giáo dục, đảm bảo an sinh xã hội, chính sách cho người có công; tăng kinh phí cho việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ; tăng chi cho công tác bảo vệ môi trường và phát triển rừng. Đề nghị Chính phủ có biện pháp tăng thu, tiết kiệm chi, giảm bội chi, tăng cường quản lý nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài, bảo đảm an toàn nợ công. Phân bổ ngân sách cần tập trung cho các trọng điểm kinh tế để tạo động lực phát triển; đề nghị bố trí thêm cho các tỉnh Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ còn nhiều khó khăn…

Trong quá trình thảo luận, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng và Bộ trưởng các Bộ: Tài nguyên - Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công thương, Tài chính, Kế hoạch - Đầu tư, Y tế đã tham gia giải trình làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu nêu. Trên cơ sở kết quả thảo luận của đại biểu, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ sẽ tiếp thu, hoàn chỉnh dự thảo các Nghị quyết về: kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, dự toán ngân sách, phân bổ ngân sách trung ương năm 2018 để trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Phiên thảo luận về kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước đã được Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam tường thuật trực tiếp và các phương tiện thông tin đại chúng khác đưa tin để cử tri và đồng bào cả nước cùng theo dõi.

Buổi chiều, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng điều hành phiên họp. Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình trình bày Báo cáo thẩm tra về việc lùi thời điểm triển khai áp dụng chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa mới tại Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28-11-2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Sau đó, Quốc hội tiến hành thảo luận về nội dung này. Trong quá trình thảo luận, đã có 17 lượt đại biểu phát biểu và 01 lượt đại biểu tranh luận, tập trung vào các nội dung sau đây:

- Về đánh giá việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 88 thời gian qua: Đề nghị Chính phủ đánh giá đầy đủ hơn tình hình triển khai; làm rõ những việc đã làm được, khó khăn, vướng mắc, tình trạng chậm trễ, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế và giải pháp khắc phục.

- Về việc điều chỉnh thời điểm bắt đầu thực hiện chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới: Tán thành sự cần thiết lùi thời điểm bắt đầu áp dụng để có thêm thời gian chuẩn bị, bảo đảm chất lượng khi thực hiện. Tuy nhiên, đề nghị làm rõ tính khả thi của thời hạn lùi 01 năm và các giải pháp bảo đảm thực hiện, vì còn nhiều công việc phải triển khai.

- Về phương thức, lộ trình thực hiện chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới: Đa số ý kiến tán thành Tờ trình của Chính phủ, theo đó, chương trình, sách giáo khoa mới được triển khai theo phương thức cuốn chiếu ở mỗi cấp học trên phạm vi toàn quốc (đối với cấp tiểu học từ năm học 2019-2020, cấp trung học cơ sở từ năm học 2020-2021, cấp trung học phổ thông từ năm học 2021-2022).

- Về những vấn đề đặt ra đối với việc thực hiện Nghị quyết số 88 trong thời gian tới: Nhiều ý kiến đề nghị Chính phủ cần quyết liệt hơn trong triển khai Nghị quyết; xác định cụ thể lộ trình thực hiện từng công việc, bảo đảm nguồn kinh phí thực hiện, nhất là làm rõ kinh phí triển khai ở các địa phương; có giải pháp bảo đảm sự đồng bộ chương trình, sách giáo khoa mới với việc đào tạo, đào tạo lại đội ngũ giáo viên; tăng cường cơ sở vật chất, trường lớp, trang thiết bị giáo dục; đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục; đẩy mạnh thực hiện cơ chế tự chủ của các cơ sở giáo dục phổ thông theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6, khóa XII; hoàn thiện hệ thống pháp luật về giáo dục; đẩy mạnh truyền thông; ...

- Về vấn đề khác: Nhiều ý kiến góp ý cụ thể về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Khoản 4 Điều 2 Nghị quyết số 88; đề nghị quy định rõ nguồn lực bảo đảm thực hiện; xác định rõ trách nhiệm thực hiện; yêu cầu Chính phủ hàng năm báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện Nghị quyết…

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ báo cáo, giải trình làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu nêu.

Thứ sáu, ngày 03-11-2017, Quốc hội họp phiên toàn thể tại Hội trường. Buổi sáng, Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài; nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020. Buổi chiều, Quốc hội thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Quản lý nợ công (sửa đổi).