Thảo luận về dự án Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt: Chính sách thuế không phải là điều tiên quyết trong phát triển đặc khu

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật

Theo báo cáo giải trình tiếp thu chỉnh lý dự thảo luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, phần lớn các ưu đãi thuế trong dự thảo Luật đều có thời hạn, áp dụng cho các dự án đầu tư thuộc các ngành, nghề ưu tiên phát triển hoặc để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, khách du lịch... và cần thiết để thu hút đầu tư trong giai đoạn đầu xây dựng các đặc khu. Dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng giảm bớt mức ưu đãi, thời hạn ưu đãi thuế đối với một số đối tượng, dự án đầu tư tại đặc khu so với dự thảo Luật Chính phủ trình, nhưng vẫn bảo đảm sự ưu đãi vượt trội về tổng thể.

Cụ thể, dự thảo Luật chỉnh lý giảm thời hạn được miễn thuế thu nhập cá nhân đối với nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (từ 10 năm xuống còn 05 năm); bỏ quy định về miễn thuế mà chỉ áp dụng giảm 50% thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân khác làm việc tại đặc. Bỏ quy định ưu đãi thuế giá trị gia tăng đối với hàng hóa là trang thiết bị nhập khẩu trong nước chưa sản xuất được hoặc trong nước đã sản xuất được nhưng chưa đáp ứng được quy cách tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc chưa phù hợp cho dự án đầu tư. Giảm ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với một số loại dự án đầu tư. Giảm ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dịch vụ kinh doanh casino, trò chơi điện tử có thưởng, dịch vụ kinh doanh đặt cược, được áp dụng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt 15% trong thời hạn 10 năm kể từ khi có doanh thu từ dịch vụ và chỉ áp dụng ưu đãi này trong dự án khu phức hợp dịch vụ, du lịch và vui chơi giải trí tổng hợp đáp ứng điều kiện của nhà đầu tư chiến lược.

Ghi nhận các quy định về chính sách ưu đãi đã có nhiều tiếp thu chỉnh lý, song đại biểu Vũ Thị Lưu Mai – Đoàn đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội, vẫn đề nghị cần phải cân nhắc, rà soát lại các chính sách để đảm bảo tính khả thi của các quy định trong bối cảnh nguồn lực thực hiện có hạn.

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề nghị cân nhắc các ưu đãi về thuế dành cho dịch vụ kinh doanh casino, trò chơi điện tử có thưởng, đặt cược

Đại biểu cho biết, theo báo cáo của tổ chức Oxfam thì các chính sách ưu đãi thuế của Việt Nam trong nhiều năm qua chưa thực sự đem lại hiệu quả đích thực. Báo cáo của Ngân hàng thế giới cũng chỉ ra 85% nhà đầu tư ngay trên chính lãnh thổ Việt Nam khi được phỏng vấn đều cho rằng vấn đề thuế chưa phải là vấn đề quan trọng họ quan tâm. Kinh nghiệm quốc tế của nhiều nước trong quá trình phát triển đặc khu không đặt ra vấn đề thuế như là vấn đề tiên quyết.

Góp ý cụ thể về chính sách thuế, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề nghị bỏ quy định về giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số dịch vụ liên quan dịch vụ kinh doanh casino, dịch vụ kinh doanh đặt cược, dịch vụ kinh doanh trò chơi điện tử. Đề nghị này xuất phát từ bản chất của thuế tiêu thụ đặc biệt là để điều tiết tiêu dùng, định hướng tiêu dùng, chỉ áp dụng theo lộ trình là tăng thuế tiêu thụ đặc biệt. Nhiều nước trên thế giới khi áp dụng chính sách ưu đãi cũng không áp dụng ưu đãi đối với thuế tiêu thụ đặc biệt.

Đối với quy định về thuế thu nhập cá nhân, đại biểu lại đề nghị giữ ở mức giảm 50% thuế đối với các đối tượng là các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao như dự thảo trước.

Cho rằng các ưu đãi về thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng cho các dự án của nhà đầu tư chiến lược kinh doanh trong lĩnh vực bất động sản nghỉ dưỡng, giải trí, casino, các lĩnh vực chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và các dự án không thuộc danh mục ngành nghề ưu tiên phát triển tại đặc khu là quá lớn, chưa thỏa đáng, đại biểu Lê Thu Hà – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai bày tỏ lo ngại, việc có quá nhiều ưu đãi thuế có thể làm mất đi tính trung lập, công bằng của chính sách thuế.

Theo đó, ưu đãi quá lớn lại được áp dụng cho các lĩnh vực có tỷ suất lợi nhuận cao, không được xã hội khuyến khích sẽ khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài kiếm lời ngắn hạn, không thu hút được nhà đầu tư chất lượng dài hạn, đồng thời tạo ra môi trường cạnh tranh thiếu công bằng, làm phát sinh tiêu cực như lách luật, trốn thuế, chuyển lợi nhuận, chuyển giá gây khó khăn cho quản lý, làm thất thu ngân sách nhà nước, ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế - xã hội của đất nước.

Đại biểu Nguyễn Thị Phúc cho rằng chính sách thuế phải tạo ra được sự khác biệt thúc đẩy triển khai dự án

Có quan điểm khác, đại biểu Nguyễn Thị Phúc – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận, cho rằng, nếu áp dụng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt 15% đối với dịch vụ kinh doanh casino, kinh doanh đặt cược, kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng sẽ không tạo được sự khác biệt cạnh tranh với các dự án tương tự đang triển khai tại các nước khác trong khu vực - nơi có chính sách ưu đãi và cơ sở hạ tầng tốt hơn.

Để các dự án dịch vụ kinh doanh casino, kinh doanh đặt cược, kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng được áp dụng mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt, tạo ra sự khác biệt và có tính cạnh tranh mang tính khả thi cao tác động thúc đẩy triển khai dự án đầu tư của các đặc khu, đại biểu Nguyễn Thị Phúc đề nghị áp dụng mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt là 10% trong thời hạn 10 năm kể từ khi có doanh thu từ dịch vụ.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa – Đoàn đại biểu Quốc hội Nam Định, cũng cho rằng một số cơ chế, chính sách thể hiện trong dự thảo luật chưa thực sự có những bước đột phá, thể hiện tính chất vượt trội, đặc biệt. Đại biểu nhấn mạnh không thể vì quá thận trọng mà bỏ lỡ cơ hội thu hút nhà đầu tư nhất là nhà đầu tư chiến lược. Vì vậy cần có ưu đãi nhiều hơn, bảo đảm tính vượt trội, đủ sức cạnh tranh trong bối cảnh nhiều nước trong khu vực và trên thế giới đã hình thành nhiều khu kinh tế với ưu đãi hấp dẫn.

Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận

Trước hai luồng ý kiến trên, tiếp thu giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đề nghị giữ quy định như dự thảo. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, hiện nay tất cả các nước đều mở dịch vụ casino để cạnh tranh dòng tiền trong nhu cầu của người chơi casino. Muốn đầu tư lớn thì phải có chính sách miễn giảm hợp lý thì mới có được những khu cạnh tranh, thu hút được dòng tiền trên thế giới. Do đó, việc miễn, giảm ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt của casino là sự chủ động của chúng ta, chứ không phải chúng ta khuyến khích./.