PHIÊN CHẤT VẤN ĐỔI MỚI, THẲNG THẮN VÀ TRÁCH NHIỆM

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu bế mạc phiên họp thứ 22 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Đổi mới chất vấn: tăng cường tương tác đối thoại giữa người hỏi và người trả lời

Phát biểu kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, sau 1 ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc với tinh thần, trách nhiệm cao, phiên chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã kết thúc tốt đẹp.

Với tinh thần không ngừng đổi mới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thực hiện thí điểm một số cải tiến về cách thức tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp này. Qua đó tạo được sự tương tác nhiều hơn, sự đối thoại trực diện giữa người hỏi và người trả lời về vấn đề được chất vấn và nâng cao hơn nữa trách nhiệm của cả người điều hành, người chất vấn và người trả lời chất vấn. Trong phiên chất vấn này, nhiều đại biểu chất vấn và cách chất vấn ngắn gọn, không trùng ý. Bộ trưởng trả lời trực tiếp, đi thẳng vào vấn đề và không mất nhiều thời giờ để ghi chép câu hỏi hoặc khi trả lời không bỏ sót câu hỏi.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, việc thí điểm này sẽ được tiếp tục đánh giá, rút kinh nghiệm và có thể làm căn cứ để báo cáo Quốc hội cho tiếp tục đổi mới để thực hiện tại kỳ họp thứ 5 tới. Đồng thời, để có cơ sở triển khai thực hiện các giải pháp đã cam kết và báo cáo kết quả với Quốc hội tại kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Tổng Thư ký Quốc hội sớm gửi thông báo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chất vấn đề các cơ quan hữu quan. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội tiếp tục tăng cường giám sát việc thực hiện lời hứa của các Bộ trưởng tại phiên chất vấn và tổ chức hoạt động các phiên giải trình về những vấn đề cần thiết trong các lĩnh vực thuộc trách nhiệm phụ trách để kịp thời có giải pháp xử lý những vấn đề bất cập, hạn chế, đáp ứng yêu cầu của cử tri và nhân dân cả nước, góp phần ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị các cơ quan, đơn vị tích cực chuẩn bị các nội dung trình UBTVQH trong thời gian tới

Về kết quả của phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, sáu nội dung đã được xem xét quyết định trong đợt 1 của phiên họp đã được Tổng Thư ký gửi thông báo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đến các cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, sau phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ còn 2 phiên họp nữa để chuẩn bị cho các nội dung trình ra kỳ họp thứ 5 của Quốc hội. Tại phiên họp thứ 23 vào tháng 4 sẽ có khối lượng công việc rất lớn, cho ý kiến 12 dự án luật cùng nhiều nội dung quan trọng khác, trong đó có 3 dự án luật chuyển từ phiên họp 22 sang, và có 4 dự án luật do Chính phủ đề nghị bổ sung. Các dự án luật lần đầu trình tại kỳ họp thứ 5 của Quốc hội cần phải được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cho ý kiến chậm nhất tại phiên họp thứ 23 để kịp tiếp thu, chỉnh lý và gửi tài liệu xin ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội.

Đối với Phiên họp thứ 24 vào tháng 5 có thời gian rất hạn chế do sát ngày khai mạc kỳ họp nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tập trung cho ý kiến về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước và xem xét, rà soát lần thứ hai, lần thứ ba nếu có đối với một số dự án luật còn có ý kiến khác nhau. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Hội đồng Dân tộc, các cơ quan, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan, tổ chức hữu quan khẩn trương chuẩn bị các dự án luật bảo đảm chất lượng, tiến độ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội kịp thời cho ý kiến vào phiên họp thứ 23 và 24.

Tăng cường phối hợp, nâng cao chất lượng điều hành, quản lý khoa học và công nghệ

Trước đó, trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ Chu Ngọc Anh, các đại biểu đã chất nhóm vấn đề hiệu quả ứng dụng kết quả các đề tài nghiên cứu khoa học trong thực tế đời sống xã hội; công tác kiểm soát nhập khẩu công nghệ trong sản xuất kinh doanh, dịch vụ; ứng dụng khoa học, công nghệ thúc đẩy tăng năng suất lao động; ứng dụng công nghệ cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam và Bộ trưởng các Bộ Tài chính, Nội vụ, Công thương, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Giáo dục và Đào tạo cũng đã cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng kết luận nội dung chất vấn Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ

Kết luận nội dung chất vấn của Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cho biết, đã có 46 vị đại biểu Quốc hội đăng ký chất vấn. Trong đó, có 30 đại biểu Quốc hội trực tiếp hỏi và Bộ trưởng trả lời tại hội trường và có 5 lượt đại biểu chất vấn và tranh luận với Bộ trưởng. Có 3 Bộ trưởng phát biểu và báo cáo giải trình trước phiên họp này của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cũng đã phát biểu ghi nhận cũng như xác định trách nhiệm của Chính phủ trong công tác quản lý, điều hành đối với khoa học công nghệ.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đánh giá, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, thẳng thắn và xây dựng. Bộ trưởng Chu Ngọc Anh trả lời tất cả các nội dung mà đại biểu Quốc hội quan tâm, giải trình đầy đủ và nhận rõ trách nhiệm có liên quan đối với những vấn đề còn bất cập, còn hạn chế và đã xác định một số giải pháp khắc phục thuộc phạm vi trách nhiệm của mình trong công tác phụ trách bộ. Khi trả lời các vị đại biểu Quốc hội có nội dung đột phá giải quyết với tinh thần trách nhiệm cao nhất. Khẳng định, đây là một trong những bước đi cải tiến trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chất vấn và trả lời chất vấn

Đánh giá cao sự nghiêm túc, cầu thị của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, sự phối hợp tích cực và có trách nhiệm của các Bộ trưởng, lãnh đạo các bộ có liên quan trong việc trả lời đầy đủ, thẳng thắn, làm rõ nhiều vấn đề về những hạn chế, bất cập trong công tác quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và việc ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ vào phát triển kinh tế xã hội của đất nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng ghi nhận quyết tâm chính trị và lời hứa về những giải pháp trong thời gian tới mà Bộ trưởng và lãnh đạo Chính phủ đã cam kết tại phiên họp này.

Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ Chu Ngọc Anh tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nêu rõ, trong điều kiện đất nước còn nhiều khó khăn, nhưng với nỗ lực của đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ cả nước, lĩnh vực khoa học và công nghệ đã có nhiều chuyển biến tích cực, đóng góp thiết thực cho công cuộc phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số tồn tại, hạn chế và thách thức cần phải có quyết tâm cao hơn nữa và có những giải pháp tích cực để nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị đối với lĩnh vực khoa học và công nghệ cần chú trọng một số vấn đề. Thứ nhất là cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý để tháo gỡ những vướng mắc trong cơ chế, chính sách để tạo môi trường thuận lợi nhất cho hoạt động khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đồng thời phải chú ý đồng bộ cả khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và chú ý khai thác phát triển đa dạng sinh học ở Việt Nam. Chú ý các quy định về kiểm soát nhập khẩu công nghệ, kiểm soát thiết bị dây chuyền đã qua sử dụng.

Thứ hai là tiếp tục quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ khoa học có chất lượng và đào tạo các đội ngũ nghiên cứu gắn trường với viện và các cơ sở khoa học có công nghệ cao một cách hiệu quả, có chính sách sử dụng và trọng dụng cán bộ khoa học và công nghệ, thu hút trí thức người Việt Nam định cư ở nước ngoài.

Thứ ba là phải bảo đảm chi từ ngân sách nhà nước hàng năm cho khoa học, công nghệ, đồng thời cần tiếp tục huy động nguồn lực tài chính của doanh nghiệp đầu tư cho khoa học và công nghệ để nhanh chóng nâng cao trình độ công nghệ và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp.

Thứ tư là cần thúc đẩy phát triển thị trường khoa học và công nghệ và tăng cường thông tin kết nối giữa viện nghiên cứu, trường đại học với các doanh nghiệp và phát huy vai trò đóng góp của doanh nghiệp đối với lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Thứ năm là cần tiếp tục quan tâm phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo để thúc đẩy tinh thần kinh doanh có văn hóa, sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo trong cộng đồng. Đặc biệt là giới trẻ Việt Nam tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp để tiếp tục cải thiện chỉ số đổi mới, sáng tạo của Việt Nam.

Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị Phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng, các cơ quan hữu quan tăng cường hơn nữa sự quan tâm trong công tác phối hợp, thực hiện sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để nâng cao chất lượng điều hành, bảo đảm đạt hiệu quả cao nhất trong công tác quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ và ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến vào sản xuất để phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội tiếp tục tăng cường giám sát nội dung này trong quá trình hoạch định và thực hiện chính sách này của quốc gia.

Nghiêm túc thực hiện đúng các quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Đối với phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đã có 28 đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi chất vấn, có 6 đại biểu Quốc hội tham gia tranh luận, vẫn còn 38 vị đại biểu Quốc hội đã đăng ký, nhưng chưa có đủ thời gian để chất vấn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đánh giá, nhìn chung, các vị đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi chất vấn cụ thể, thẳng thắn, rõ vấn đề không quá 1 phút về mặt thời gian theo yêu cầu cải tiến đổi mới của chúng ta. Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đã nắm khá chắc thực trạng tình hình và những vấn đề, nội dung chất vấn thuộc lĩnh vực bộ quản lý. Bộ trưởng đã nghiêm túc, thẳng thắn nhận rõ trách nhiệm về những tồn tại, hạn chế thuộc lĩnh vực phụ trách và đưa ra các giải pháp khắc phục trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu kết luận nội dung chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Tư pháp

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, thời gian qua các đề án, dự án, đặc biệt là các dự thảo luật, pháp lệnh, nghị quyết về cơ bản đã được chuẩn bị đầy đủ theo quy định về hồ sơ, thủ tục, bảo đảm tiến độ, chất lượng, công tác thẩm định của Bộ Tư pháp tuân thủ đúng quy định của luật, góp phần nâng cao chất lượng, đề án, dự thảo văn bản bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất đồng bộ, tính khả thi. Công tác ban hành văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh, nghị quyết đã có những chuyển biến tích cực, rõ nét hơn các năm trước. Số lượng văn bản quy định chi tiết còn nợ đọng, giảm dần theo các năm. Việc tuyên truyền phổ biến pháp luật cũng đã có nhiều tiến bộ.

Tuy nhiên bên cạnh những mặt được, qua ý kiến đại biểu chất vấn và tranh luận cho thấy trách nhiệm của các Bộ trưởng trong lĩnh vực này vẫn còn nhiều điểm cần phải quan tâm, như việc đưa ra những đề nghị lập chương trình và lập chương trình của Chính phủ, tính dự báo còn hạn chế, thiếu tính ổn định, nhiều dự án luật phải điều chỉnh chương trình nhiều lần tại các kỳ họp. Nhiều dự thảo văn bản quy định chi tiết phải được chuẩn bị và trình đồng thời với dự án luật, pháp lệnh thì còn chưa được thực hiện nghiêm túc theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Những hạn chế, bất cập trong công tác xây dựng pháp luật thời gian qua xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân từ khâu chưa thực hiện nghiêm túc các quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và có những nguyên nhân khách quan như là các điều kiện bảo đảm về kinh phí, đội ngũ cán bộ, tổ chức thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội

Tiếp thu ý kiến đại biểu tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Lê Thành Long đề xuất những giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng, bảo đảm tiến độ chất lượng của việc soạn thảo thẩm định các văn bản quy phạm pháp luật để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong đó tập trung vào một số vấn đề sau:

Đề nghị Chính phủ chỉ đạo bộ, ngành liên quan khẩn trương tổ chức sơ kết, tổng kết nghiên cứu đề xuất nội dung cần sửa đổi, bổ sung của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trong thời gian chưa sửa luật này, đề nghị các cơ quan thực hiện đúng quy định của luật, nhất là quy định về xây dựng nội dung chính sách, đánh giá tác động chính sách, lấy ý kiến thẩm định chính sách.

Chính phủ dành thời gian thỏa đáng thảo luận tập thể, xem xét quyết định theo đa số về nội dung chính sách lớn, vấn đề còn ý kiến khác nhau, hồ sơ từng dự án luật để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; kiên quyết không trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội các dự án không bảo đảm đầy đủ hồ sơ, không bảo đảm chất lượng, tính khả thi, không đủ nguồn lực thực hiện.

Bộ Tư pháp thực hiện tốt hơn nữa công tác thẩm định đối với đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, các dự án luật pháp lệnh trước khi trình Chính phủ. Tăng cường công tác phối hợp giữa các bộ, cơ quan ngang bộ với các cơ quan Quốc hội trong quá trình soạn thảo đôn đốc chỉnh lý, trình dự án luật, pháp lệnh, nhằm bảo đảm sự thống nhất về nội dung các dự án luật, dự thảo, hạn chế tình trạng các dự án, dự thảo trình ra Quốc hội, nhưng các cơ quan vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau, dẫn đến phải lùi lại thời hạn trình.

Thường xuyên tổ chức giao ban về công tác xây dựng pháp luật giữa Ủy ban Pháp luật, các cơ quan của Quốc hội, Tổng thư ký Quốc hội, Bộ Tư pháp và Văn phòng Chính phủ trong việc rà soát, đôn đốc, chuẩn bị các dự án để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Đề cao vai trò, tinh thần trách nhiệm của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong bảo đảm tiến độ hồ sơ, thủ tục, chất lượng các dự án, dự thảo.

Tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác xây dựng pháp luật, nhất là đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác pháp chế ở bộ ngành và địa phương. Tăng cường vai trò hoạt động của pháp chế bộ, ngành trong công tác triển khai thi hành luật, pháp lệnh và soạn thảo ban hành văn bản pháp luật. Quan tâm lấy ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học, đối tượng chịu tác động của văn bản để bảo đảm phù hợp với thực tiễn.

Đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật bằng nhiều hình thức sinh động, phong phú và thiết thực hơn, nâng cao ý thức tôn trọng, tuân thủ, chấp hành pháp luật, góp phần đưa pháp luật sớm đi vào cuộc sống, nhất là các văn bản mới ban hành. Thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, theo dõi việc thực hiện gắn với triển khai bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật./.