BỘ TRƯỞNG BỘ VHTT&DL TRẢ LỜI CHẤT VẤN CÁC ĐBQH VỀ VẤN ĐỀ SUY THOÁI ĐẠO ĐỨC XÃ HỘI

Toàn cảnh phiên chất vấn

Quan tâm đến vấn đề đạo đức xã hội, đại biểu Quốc hội Đinh Thị Kiều Trinh – tỉnh Nghệ An, đặt câu hỏi: Trong giai đoạn hiện nay, tình trạng xuống cấp đạo đức xã hội và đạo đức gia đình đang là một vấn đề nghiêm trọng. Đại biểu yêu cầu Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện giải trình rõ trách trách nhiệm của mình cũng như giải pháp để khắc phục tình trạng này trong thời gian tới?

Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao & Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho biết, đến nay sự xuống cấp của đạo đức, xã hội vẫn diễn biến phức tạp: Một số giá trị đạo đức truyền thống, lối sống văn hóa tốt đẹp của dân tộc đang bị mai một; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong xã hội và trong cán bộ Đảng viên có chiều hướng gia tăng; đạo đức nghề nghiệp sa sút; vẫn còn tình trạng gian lận trong học hành bằng cấp, các thủ đoạn chạy chức, chạy quyền; bạo lực gia đình, bạo lực với người cao tuổi…

Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao & Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được Đảng và Nhà nước giao trách nhiệm tham mưu cho Đảng và Chính phủ để xây dựng con người mới và khắc phục những tồn tại, hạn chế trong sự xuống cấp của đạo đức, xã hội. Thời gian qua, Bộ cũng đã tham mưu để Trung ương ban hành Nghị quyết 33-NQ/TW năm 2014 về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Trong 2 năm vừa qua, Bộ cũng đã ban hành nhiều nghị định liên quan đến chấn chỉnh, quản lý lễ hội. Đặc biệt, tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định 110/2018/NĐ-CP về quản lý và tổ chức lễ hội và Nghị định 122/2018/NĐ-CP xét tặng danh hiệu "Gia đình văn hóa"; "Thôn văn hóa", "Làng văn hóa", "Ấp văn hóa", "Bản văn hóa", "Tổ dân phố văn hóa"; tổ chức hội nghị toàn quốc sau 18 năm để tổng kết phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng văn hóa với nhiều quy định cụ thể về tiêu chí, quy trình để xét tặng các gia đình văn hóa, làm cho phong trào này đi vào thực chất hơn, hiệu quả hơn.

Đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi chất vấn

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao & Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho rằng, đẩy mạnh xây dựng đạo đức lối sống thông qua xây dựng môi trường văn hóa, đời sống văn hóa, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của các thể chế văn hóa, các hình thức sinh hoạt văn nghệ, hoạt động cộng đồng là một giải pháp để khắc phục tình trạng suy thoái đạo đức xã hội hiện nay. Bên cạnh đó là cần phát huy sứ mệnh của văn học nghệ thuật; vai trò của văn nghệ sĩ đối với xây dựng đạo đức, văn hóa, lịch sử, đề cao vai trò giáo dục đạo đức của văn hóa, nghệ thuật, hướng con người tới chân - thiện - mỹ, làm sao để ngày càng có nhiều bộ phim, tác phẩm, vở diễn, chương trình nghệ thuật có chất lượng cao, góp phần bồi bổ tâm hồn, xây dựng nhân cách, giáo dục đạo đức, đấu tranh với những biểu hiện xuống cấp đạo đức.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao & Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho hay, Bộ cũng đã tăng cường phối hợp liên ngành trong giáo dục đạo đức, lối sống. Cụ thể, Bộ đã phối hợp với Bộ Giáo dục & Đào tạo đưa di sản văn hóa vào trường học, xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực; đồng thời phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Trung ương Đoàn và các tổ chức xã hội khác để triển khai các hoạt động xây dựng đạo đức lối sống; triển khai thực hiện chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình, đề án tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình Việt Nam đến năm 2020, chương trình giáo dục đời sống gia đình đến năm 2020; đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý sai phạm.

Qua thực tiễn triển khai, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao & Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cũng cho biết, xây dựng con người, khắc phục những biểu hiện xuống cấp của đạo đức lối sống thì chúng ta cũng phải làm từng bước. Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao & Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện đề nghị toàn xã hội phải vào cuộc đề khắc phục hiện trạng này quyết liệt và mạnh mẽ hơn. Lĩnh vực này có lẽ cũng xuất phát từ gốc đó là kinh tế. Nhấn mạnh kinh tế là cái gốc quyết định quyết định ý thức xã hội. Do vậy, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao & Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho rằng, nếu như để một mình ngành văn hóa loay hoay với kinh phí hạn hẹp như hiện nay là rất khó.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao & Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện trả lời chất vấn các ĐBQH

Tranh luận lại về quan điểm muốn phát triển văn hóa và đạo đức xã hội thay đổi thì cần phải có kinh tế, đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Tuấn - TP Hà Nội cho rằng, xưa nay phú quý sinh lễ nghĩa, tiền không thể mua được văn hóa, không thể mua được đạo đức xã hội. Trước đây, nước ta còn nghèo, rất khó khăn, nhưng đạo đức xã hội vẫn được duy trì, văn hóa rất tốt. Bây giờ chúng ta thoát nghèo, thu nhập trung bình thì vấn đề nền tảng đạo đức của xã hội đang bị xuống cấp một cách trầm trọng. Đại biểu cho rằng nguyên nhân đầu tiên là từ gia đình. Đạo đức, nhân cách của một con người hình thành từ gia đình, bố mẹ sẽ là tấm gương cho các con. Điểm quan trọng thứ hai chính là đào tạo. Thầy cô chính là tấm gương cho học trò. Tiên học lễ, hậu học văn. Chúng ta học quá nhiều văn mà chúng ta không quan tâm đến lễ. Chúng ta học quá nhiều chữ trước khi dạy các em, các cháu thành người. Theo đại biểu, đây mới chính là điều quan trọng khiến đạo đức xã hội xuống cấp.

Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Tuấn - thành phố Hà Nội, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện đồng tình cho rằng, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển kinh tế - xã hội, Đảng ta đã nói nó là gốc. Tuy nhiên, từ trước đến nay, cứ nói đến vấn đề đạo đức xã hội là giao cho ngành văn hóa và các ngành xã hội. Nếu bây giờ chúng ta vẫn giữ quan điểm đó, vẫn xử lý vấn đề bằng cách đó thì việc khắc phục sự xuống cấp về đạo đức xã hội sẽ là rất khó. Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện giải thích, sự xuống cấp của đạo đức xã hội xuất phát từ các ngành kinh tế, từ lĩnh vực kinh tế. Cho nên chúng ta phải xử lý ở các lĩnh vực đó, chứ không chỉ có lĩnh vực xã hội. Chưa kể đến, phân bổ ngân sách, kể cả các địa phương dành cho ngành văn hóa rất ít. Ví dụ, trong 03 năm vừa rồi, ngân sách cấp cho bảo tồn di sản phi vật thể cấp qua Bộ văn hóa 03 năm chỉ được 7,3 tỷ. Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cho rằng, nếu như chúng ta không có những giải pháp đồng bộ thì đến nhiệm kỳ sau, vấn đề này vẫn sẽ tiếp tục có thể bị đưa ra chất vấn.