Giám sát và phản biện xã hội là hai hoạt động quan trọng trong việc thúc đẩy dân chủ, minh bạch và công bằng trong xã hội nhằm bảo đảm các cơ quan, tổ chức và cá nhân thực hiện đúng pháp luật và chính sách của Nhà nước. Thực hiện chức năng giám sát và phản biện xã hội, thông qua Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội các cấp, những ý kiến tâm huyết, thiết thực của Nhân dân được các cấp ủy đảng, chính quyền ghi nhận, tiếp thu, phát huy mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Ðảng với Nhân dân, góp phần quan trọng xây dựng sự đồng thuận xã hội. Bài viết khái quát về giám sát và phản biện xã hội, từ đó có những giải pháp phát huy vai trò của Nhân dân trong giám sát, phản biện xã hội ở nước ta hiện nay.

Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân
Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân

1. Đặt vấn đề

Ở Việt Nam, thực thi dân chủ thông qua những giá trị phổ quát nhằm kiểm soát quyền lực ở lĩnh vực công quyền hay các chủ thể xã hội đều bắt nguồn từ quyền lực thuộc về Nhân dân, trong đó giám sát và phản biện xã hội của Nhân dân là biểu hiện sinh động quan điểm xuyên suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của Ðảng ta, “dân là gốc” của mọi chủ trương, đường lối, chính sách: “Nước ta là nước Dân chủ. Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân… Chính quyền từ xã đến Chính phủ trung ương do dân cử ra. Đoàn thể từ Trung ương đến xã do dân tổ chức nên. Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”1. Điều này được khẳng định rõ hơn trong Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, đó là: thực hiện nhất quán nguyên tắc, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công rành mạch, phối hợp chặt chẽ, kiểm soát hiệu quả giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp dưới sự giám sát của Nhân dân2

Hiến pháp năm 2013 cũng thể hiện rõ quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vai trò của Nhân dân đối với hoạt động giám sát quyền lực trong Nhà nước pháp quyền (khoản 2 Điều 4). Trong đó, nhấn mạnh vai trò làm chủ của Nhân dân được thể hiện qua quá trình kiểm tra, giám sát hoạt động cơ quan nhà nước. Thông qua quá trình giám sát, phản biện xã hội của người dân sẽ góp phần bảo đảm những chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trước khi ban hành khoa học, phù hợp với lợi ích của Nhân dân, bảo đảm nguyên tắc Nhân dân là trung tâm, là gốc của mọi chủ trương, chính sách. Qua đó chứng minh tính ưu việt của chế độ ta là chế độ của dân, do dân và vì dân.

2. Khái quát về giám sát và phản biện xã hội

Theo Quyết định số 217-QÐ/TW ngày 12/12/2013 ban hành quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội, thực hiện nhiệm vụ giám sát là kịp thời phát hiện những sai sót, khuyết điểm, yếu kém trong quá trình xây dựng và thực hiện chủ trương, đường lối của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chương trình phát triển kinh tế – xã hội; kiến nghị sửa đổi, bổ sung chính sách cho phù hợp, phát hiện, lan tỏa những việc làm tích cực.

Phản biện xã hội là phát hiện những nội dung còn thiếu, chưa sát, chưa đúng, chưa phù hợp trong các văn bản dự thảo của các cơ quan Ðảng, Nhà nước3. Kết quả của phản biện là kiến nghị những nội dung thiết thực, góp phần bảo đảm tính đúng đắn, phù hợp với thực tiễn đời sống xã hội và tính hiệu quả trong việc hoạch định chủ trương, đường lối của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân, phát huy dân chủ, tăng cường sự đồng thuận xã hội.

Giám sát xã hội là quá trình theo dõi, kiểm tra, đánh giá các hoạt động, chính sách, quyết định của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội hoặc cá nhân nhằm bảo đảm quyền lực thuộc về Nhân dân. 

Từ quan niệm về giám sát xã hội và phản biện xã hội, có thể rút những ý kiến đánh giá, góp ý, phân tích và đề xuất liên quan đến các chính sách, quyết định, kế hoạch hoặc hành động của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội là nhằm bảo đảm tính đúng đắn, hiệu quả, công bằng của các quyết định; bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân, cộng đồng cũng như qua đó, góp phần điều chỉnh, cải thiện các chính sách hoặc hành động để phù hợp hơn với thực tế.

3. Vai trò giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân

Thứ nhất, bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Để xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh đáp ứng yều cầu công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước giai đoạn hiện nay thì không thể thiếu sự giám sát, phản biện xã hội của nhân dân, bởi hoạt động này có vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và bảo đảm nguyên tắc Nhân dân làm chủ. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Nếu công tác kiểm tra cho chu đáo thì cũng như ngọn đèn “pha”. Bao nhiêu tình hình, bao nhiêu ưu điểm và khuyết điểm, bao nhiêu cán bộ chúng ta đều thấy rõ. Chín phần mười khuyết điểm trong công việc của chúng ta là vì thiếu sự kiểm tra”4.

Việc giải quyết những vấn đề của đất nước không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà đó còn là công việc của Nhân dân, do đó phải hợp tác với Nhân dân, vì người dân “biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ mà những đoàn thể to lớn, nghĩ mãi không ra”5. Nhận thức ý nghĩa quan trọng của hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, hoạt động giám sát, phản biện của Nhân dân luôn được Đảng và Nhà nước coi trọng, là lĩnh vực được ưu tiên hàng đầu. Thành tựu to lớn trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước những năm qua đã chứng minh tính đúng đắn, khoa học đường lối lãnh đạo của Đảng, thành tựu đó có vai trò đặc biệt quan trọng của Nhân dân. Nhờ có hoạt động kiểm tra, giám sát của Nhân dân đã phát hiện ra những tiêu cực trong quá trình xây dựng, thực hiện chính sách, từ đó nhắc nhở tổ chức, cơ quan kịp thời sửa chữa, khắc phục những khuyết điểm, sai lầm. Mặt khác, qua kiểm tra, giám sát, Nhân dân thấy rõ những khó khăn, vướng mắc của các cơ quan chức năng, từ đó, dân đồng cảm, ủng hộ, giúp đỡ, tạo điều kiện cho cơ quan chức năng hoàn thành nhiệm vụ.

Thứ hai, giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân đã kịp thời phát hiện những hạn chế, thiếu sót trong hoạt động lãnh đạo, quản lý, những bất cập trong xây dựng cơ chế, chính sách, qua đó giúp tổ chức Đảng, cơ quan quản lý nhà nước kịp thời sửa chữa, khắc phục những điều chưa phù hợp. 

Nhờ những ý kiến, kiến nghị của Nhân dân đã giúp cho Đảng, Nhà nước thực hiện tốt hơn vai trò, sứ mệnh của mình đó là phụng sự tổ quốc, phụng sự nhân dân, tất cả vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh. Kết quả là được Nhân dân thừa nhận, đánh giá công tâm trên cả hai phương diện ưu điểm và hạn chế. Nhân dân sẽ đánh giá thực tâm, công bằng nhất khi nhận xét, đánh giá người phục vụ quyền lợi của mình. Đảng, Nhà nước tiếp thu những ý kiến, kiến nghị của người dân sau giám sát, qua đó điều chỉnh, sửa đổi để đáp ứng yêu cầu chính đáng của người dân. Hoạt động này sẽ giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả của chính sách. Đồng thời cũng giúp các cơ quan chức năng thấu hiểu hơn hơn tâm tư, nguyện vọng, mong muốn của Nhân dân. 

Tuy nhiên, việc bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của người dân vẫn còn những bấtcập, nhiều hoạt động giám sát, phản biện của Nhân dân chưa khoa học, đồng bộ, thiếu sự liên hệ, phối hợp trong thực hiện phản biện, giám sát giữa các chủ thể có liên quan.

Thứ ba, phát huy đầy đủ, hiệu quả vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị – xã hội, đoàn thể trong xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 

Xây dựng và hoàn thiện cơ chế để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Ðảng, Nhà nước, kiểm soát quyền lực nhà nước và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần tăng cường sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ðảng đoàn Quốc hội, Ban Cán sự đảng Chính phủ, Ban Cán sự đảng Tòa án nhân dân tối cao, Ban cán sự đảng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan, bảo đảm đồng bộ, thống nhất, tạo cơ sở pháp lý thực hiện nhiệm vụ xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam và giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW. 

4. Một số giải pháp nhằm phát huy vai trò của Nhân dân trong giám sát, phản biện xã hội ở nước ta hiện nay

Một là, thực hiện tốt nguyên tắc Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ trong đời sống chính trị – xã hội nước ta.

Thể chế chính trị ở Việt Nam hoạt động theo cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ. Cơ chế này đã thể hiện rõ vai trò, vị trí của từng thành tố cũng như mối quan hệ ràng buộc giữa các thành tố trong đời sống chính trị ở nước ta. 

Khi xem xét mối quan hệ này không được đề cao hoặc hạ thấp vai trò của một trong ba thành tố. Ở đây, Đảng với vai trò đề ra những chủ trương, đường lối lãnh đạo đất nước; Nhà nước quản lý xã hội thông qua chính sách, pháp luật; Nhân dân làm chủ, tức là Nhân dân là chủ thể quyền lực nước, mọi quyền lực nhà nước đều thuộc về Nhân dân, Nhân dân làm chủ được thể hiện qua hình thức dân chủ trực tiếp và hình thức dân chủ gián tiếp. Khi vai trò làm chủ của người dân được phát huy, dân chủ được thực hành một cách thực chất, rộng rãi lúc này sẽ phát huy được sức mạnh tổng hợp của Nhân dân. 

Chỉ khi vai trò làm chủ của người dân được phát huy, dân chủ được thực hành một cách thực chất, rộng rãi trong toàn bộ hệ thống chính trị, lúc đó việc huy động tính chủ động, tích cực, sáng tạo của Nhân dân trong giám sát, phản biện mới hiệu quả, hoạt động tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh mới thực chất. Việc mở rộng dân chủ trong Đảng và thực hành dân chủ rộng rãi trong xã hội sẽ thúc đẩy mạnh mẽ sự hiến kế của Nhân dân trong tất cả các lĩnh vực. Các vấn đề liên quan đến kinh tế – xã hội được đưa ra bàn bạc, thảo luận và tranh luận công khai, trực tiếp để đi đến thống nhất ở mức caonhất. Nhờ vậy, khắc phục được tình trạng mọi quyết định đều được thông qua theo lối áp đặt từ trước. 

Thực hiện nguyên tắc Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ yêu cầu chúng ta phải nghiêm túc thực hiện chủ trương, đường lối Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước, đồng thời tôn trọng và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người dân. 

Hai là, tăng cường nhận thức của chủ thể lãnh đạo về giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân.

Yếu tố quan trọng quyết định đến hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân chính là thái độ, là nhận thức của các cơ quan chức năng và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của hoạt động này. Vì vậy, cần nâng cao nhận thức của cơ quan, tổ chức và cán bộ, đảng viên về vai trò, vị thế đối với hoạt động quản lý nhà nước của người dân, về tinh thần vì dân phục vụ là yếu tố quyết định. Đây là yêu cầu bắt buộc của Đảng đối với cơ quan, tổ chức, đảng viên trong việc tự giác, chủ động cung cấp thông tin, tạo điều kiện để người dân thực hiện hoạt động giám sát, phản biện. Do đó, để người dân thực hiện hoạt động giám sát, phản biện xã hội thì cơ quan chức năng phải chủ động công khai, minh bạch thông tin trong lĩnh vực quản lý; các tổ chức, đơn vị và cán bộ, đảng viên liên quan phải nghiêm túc thực hiện trách nhiệm giải trình trước các nội dung phản biện, giám sát của nhân dân theo quy định. 

Nhà nước cần tăng cường công tác giáo dục tuyên truyền, hướng dẫn, nâng cao nhận thức, trách nhiệm để chủ thể lãnh đạo, cơ quan chức năng phải thực hiện tích cực việc công khai, minh bạch thông tin quản lý gắn sự tham gia của người dân và trách nhiệm giải trình của các cơ quan và cán bộ quản lý. Đảng, Nhà nước phải không ngừng giáo dục nâng cao nhận thức đến mỗi cán bộ, đảng viên, từ đó giúp họ thấy rõ trách nhiệm của mình là tạo mọi điều kiện thuận lợi để Nhân dân đưa ra những ý kiến đóng góp cho cơ quan, tổ chức. Cán bộ, đảng viên phải thấy rõ việc lắng nghe ý kiến, tiếp thu những chỉ bảo của Nhân dân là bổn phận, là trách nhiệm của mình.

Đối với cơ quan, tổ chức nghiêm túc xây dựng những quy trình nhằm tiếp thu ý kiến của Nhân dân và có những quy định cụ thể để cán bộ, đảng viên nghiêm tục thực hiện, từ đó sẽ tăng trách nhiệm của các cơ quan nhà nước về công tác tiếp thu ý kiến và giải trình trước Nhân dân. 

Ba là, hoàn thiện thể chế về giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân.

Để phát huy hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân thì việc hoàn thiện thể chế về hoạt động này là yêu cầu bắt buộc. Thể chế được ban hành khoa học, phù hợp, kịp thời sẽ có tác dụng to lớn trong việc soi đường, định hướng, dẫn dắt hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân. Mặt khác, muốn phát huy được vai trò của chủ trương, chính sách thì người dân phải có trình độ hiểu biết pháp luật, am tường về lĩnh vực mình giám sát, phản biện. Vì vậy, các cơ quan chức năng phải không ngừng tạo mọi điều kiện để Nhân dân được học tập, bồi dưỡng nhằm nâng cao dân trí, nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật. Trên cơ sở đó, Nhân dân sẽ phát huy hiệu quả quyền làm chủ của mình. 

Để đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được khoa học, tiến bộ, phù hợp với thực tiễn thì việc lấy ý kiến người dân phải được thực hiện một cách bài bản, thực tâm, thực chất đây là yêu cầu bắt buộc. Do đó, ngoài việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, Nhân dân về hoạt động giám sát, phản biện thì cũng cần phải có những quy định rõ ràng, đầy đủ về hoạt động này. Trong đó, những nội dung, quy trình để người dân tham gia hoạt động quản lý nhà nước phải được ưu tiên hàng đầu. Đối với những lĩnh vực mà Nhà nước yêu cầu trước khi ban hành chính sách phải thông qua ý kiến của Nhân dân thì bắt buộc cơ quan chức năng trước khi ban hành quyết định phải xin ý kiến của Nhân dân nhằm bảo đảm sự tham gia thực chất của người dân vào quá trình ban hành chính sách. Muốn những đóng góp của Nhân dân đạt hiệu quả cao thì cơ quan chức năng phải minh bạch thông tin và kịp thời cung cấp thông tin cần thiết cho người dân, đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi tốt nhất để người dân thảo luận, trao đổi, chia sẻ thông tin.

Để thể chế, chính sách về hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Nhân dân được thực chất, hiệu quả thì các cơ quan chức năng phải đưa những nội dung cụ thể, rõ ràng về hoạt động giám sát, phản biện của Nhân dân vào trong quy chế dân chủ cơ sở nhằm phát huy trí tuệ của tập thể nhằm tạo thuận lợi cho cơ chế dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng. Đồng thời có quy định nghiêm minh nhằm xử lý những hành vi cản trở hoạt động giám sát, phản biện của Nhân dân. Làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, người đứng đầu trong việc tiếp thu, giải quyết những ý kiến, kiến nghị của Nhân dân, đồng thời, xây dựng cơ chế tiếp nhận thông tin phản ánh của Nhân dân phải khoa học, sát thực tiễn. Đối với những tổ chức, cá nhân có hành vi gây khó khăn, sách nhiễu hoạt động giám sát, phản biện của Nhân dân cũng sẽ bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Bốn là, tổ chức thực hiện hiệu quả các quy định pháp luật hiện hành về giám sát, phản biện của Nhân dân. 

Lợi ích chính đáng của Nhân dân luôn được Đảng, Nhà nước đặt lên trên hết, do đó, Nhân dân là trung tâm của mọi chủ trương, chính sách và là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước. Đây là cơ sở để Nhân dân tham gia giám sát, phản biện việc thực thi công việc của Đảng, Nhà nước. Sự hoạt động công khai, minh bạch, tuân thủ các quy định của pháp luật của các cơ quan nhà nước là cơ sở, điều kiện để Nhân dân thực hiện hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện. Đồng thời không ngừng hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, cụ thể hóa phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”; phải thắt chặt mối quan hệ giữa Đảng với Nhân dân, kiên quyết đấu tranh chống với những hành suy thoái, biến chất. Xử lý nghiêm minh với hành vi quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Đội ngũ cán bộ, công chức phải hết lòng phục vụ Nhân dân, tôn trọng những ý kiến đóng góp của Nhân dân và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, giải quyết kịp thời những nguyện vọng chính đáng của Nhân dân, khắc phục những thói quen vô cảm trước bức xúc của Nhân dân. 

Cơ quan chức năng phải minh bạch thông tin quản lý trừ những nội dung thuộc phạm vị bảo vệ bí mật nhà nước. Tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận thông tin và xây dựng các kênh liên lạc giữa người dân với những chuyên gia, người có trình độ về lĩnh vực dân đang tham gia giám sát nhằm phát huy chất lượng giám sát, phản biện của Nhân dân. Có các quy định cụ thể trong hệ thống pháp luật về trách nhiệm giải trình đối với cán bộ, công chức, viên chức khi có yêu cầu từ phía người dân; có quy định về vận hành một cơ chế phù hợp nhằm bảo đảm sự tham gia của người dân vào các quyết định của Nhà nước và thực hiện quyền giám sát về thực thi các công việc hành chính.

Kết hợp hiệu quả dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp; phát huy dân chủ với nâng cao dân trí; dân chủ đi đôi với thực thi nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật; quyền hạn gắn với trách nhiệm; lợi ích đi đôi với nghĩa vụ; gắn việc thực hiện quy chế dân chủ với công tác cải cách hành chính, sửa đổi cơ chế về các thủ tục hành chính làm hạn chế đến mức thấp nhất những phiền nhiễu không đáng có cho Nhân dân. Bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, đồng thời cũng bảo đảm việc dân ủy quyền nhưng không mất quyền và những góp ý của Nhân dân vào hoạch định các chính sách, pháp luật phải được lắng nghe trước khi ban hành. Muốn thực hiện có hiệu quả các quy định pháp luật hiện hành về giám sát, phản biện của Nhân dân các cấp quản lý phải tạo điều kiện thuận lợi để Nhân dân tham gia giám sát, phản biện xã hội.

Lãnh đạo các cấp phải thực tâm, nhanh chóng giải quyết những phản hồi sau giám sát, thường niên báo cáo công tác giám sát, phản biện của Nhân dân; kịp thời chỉ đạo những tổ chức, cá nhân liên quan giải đáp, giải quyết những ý kiến, kiến nghị sau giám sát. Coi đây là nội dung căn bản trong công tác xây dựng chính quyền, là giải pháp hàng đầu để thực hiện hiệu quả phương châm dân là chủ, dân làm chủ. Các tổ chức, cá nhân liên quan tạo mọi điều kiện thuận lợi để phát huy vai trò giám sát, phản biện của Nhân dân; thực hiện nghiêm cơ chế kiểm tra, giám sát, kiểm soát của tổ chức đảng, giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội và của nhân dân về phẩm chất, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.

5Kết luận

Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “Hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách nhằm phát huy mạnh mẽ dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ của nhân dân; đồng thời xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch, vững mạnh; cải cách tư pháp, tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội, trước hết là sự gương mẫu tuân theo pháp luật, thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền”6. Do vậy, quyền làm chủ của Nhân dân là tinh thần xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo đất nước của Đảng, trong đó quyền về giám sát, phản biện xã hội luôn được chú trọng. Nâng cao hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội, đưa yêu cầu “dân giám sát” trở thành một phương thức lãnh đạo của Ðảng nhằm xây dựng sự đồng thuận xã hội, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần hiệu quả trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng và hệ thống chính trị, tạo tiền đề triển khai thắng lợi chủ trương, đường lối, quyết sách của Ðảng, phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Chú thích:
1. Hồ Chí Minh toàn tập (2000). Tập 4. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 698.
2. Ban Chấp hành Trung ương (2022). Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.
3. Bộ Chính trị (2013). Quyết định số 217-QÐ/TW ngày 12/12/2013 ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội.
4, 5. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 5. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 419, 637.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021).Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 174.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Bí thư (2022). Chỉ thị số 18-CT/TW ngày 26/10/2022 phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
3. Quốc hội (2013). Hiến pháp năm 2013.
4. Tăng cường vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc đối với hoạt động của Nhà nước.https://www.quanlynhanuoc.vn/2020/10/01/tang-cuong-vai-tro-giam-sat-cua-mat-tran-to-quoc-doi-voi-hoat-dong-cua-nha-nuoc/
5. Vai trò của Nhân dân trong giám sát quyền lực nhà nước hiện nay.https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/07/04/vai-tro-cua-nhan-dan-trong-giam-sat-quyen-luc-nha-nuoc-hien-nay/

TS. Nguyễn Văn Dũng
Học viện Hành chính Quốc gia

 

 

1. Đặt vấn đề Ở Việt Nam, thực thi dân chủ thông qua những giá trị phổ quát nhằm kiểm soát quyền lực ở lĩnh vực công quyền hay các chủ thể xã hội đều bắt nguồn từ quyền lực thuộc về Nhân dân, trong đó giám sát và phản biện xã hội của Nhân dân là biểu hiện sinh động quan điểm xuyên suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của Ðảng ta, “dân là gốc” của mọi chủ trương, đường lối, chính sách: “Nước ta là nước Dân chủ. Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân… Chính quyền từ xã đến Chính phủ trung ương do dân cử ra. Đoàn thể từ Trung ương đến xã do dân tổ chức nên. Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”1. Điều này

Tin khác cùng chủ đề

Sức mạnh trường tồn của Đảng là niềm tin của Nhân dân
Những thành tựu lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam 95 năm qua
Mùa xuân khơi dậy khát vọng phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
Giữ vững sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng
Quan điểm phát triển văn hóa, con người trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”
Bảo đảm tính đảng và tính khoa học của khoa học lịch sử và khoa học chính trị trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch

Gửi bình luận của bạn