Tạo động lực để các nhà khoa học cống hiến cho đất nước

Ngày 18-5, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội (KHXH) Việt Nam tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18-5). Chủ tịch nước Trần Đại Quang dự và phát biểu ý kiến. Dự lễ kỷ niệm, có các đồng chí Ủy viên T.Ư Đảng: Vũ Đức Đam, Phó Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ; Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành T.Ư.
Là cơ quan có chức năng nghiên cứu khoa học, đào tạo và tư vấn chính sách, trong hơn 60 năm qua, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam có những bước phát triển vượt bậc, đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu triển khai và tư vấn chính sách, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao... đóng góp thiết thực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Viện đã góp phần cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần xây dựng hệ thống quan điểm phát triển đất nước, bồi đắp nền tảng chính trị của chế độ... Đặc biệt, lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn đã đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước. Viện cũng có nhiều công trình nghiên cứu cơ bản về khoa học xã hội và nhân văn, cả chuyên ngành và đa ngành, liên ngành, với những đề xuất giải pháp cụ thể, phù hợp với việc giải quyết các vấn đề xã hội, dân tộc, tôn giáo, nhân quyền... Những kết quả nghiên cứu, lao động sáng tạo của đội ngũ các nhà khoa học Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam đã góp phần tạo nên bộ mặt và tiềm lực mới của nền KHXH Việt Nam theo hướng tiên tiến, hiện đại, ngày càng hội nhập sâu vào cộng đồng khoa học quốc tế.
Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, Chủ tịch nước Trần Đại Quang biểu dương những kết quả và đóng góp quan trọng của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam. Phân tích về xu hướng tình hình khu vực và trên thế giới, các yếu tố đem lại thời cơ, thuận lợi cho sự phát triển của đất nước, cũng như khó khăn, thách thức ở phía trước, Chủ tịch nước Trần Đại Quang lưu ý, nhiệm vụ đặt ra cho khoa học xã hội và nhân văn nói chung, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam nói riêng rất nặng nề, đòi hỏi phải tích cực góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng; củng cố, tăng cường sự thống nhất về chính trị, tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận về chính trị trong nhân dân; phát huy sức mạnh của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, của đại đoàn kết toàn dân tộc, nâng cao ý chí phấn đấu thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới, CNH, HĐH, hội nhập quốc tế, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Khẳng định, các quốc gia phát triển đều là những quốc gia có khoa học xã hội và nhân văn phát triển, Chủ tịch nước mong muốn Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam tiếp tục đổi mới tư duy, làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn, hoàn thiện hệ thống các quan điểm về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. Cần tiếp tục nghiên cứu, luận giải những vấn đề cơ bản và chiến lược đã đặt ra nhưng còn chưa được giải quyết thấu đáo, nhất là về tám mối quan hệ đã được nêu trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011). Coi trọng tổng kết thực tiễn, rút ra những bài học kinh nghiệm và nghiên cứu những vấn đề thực tiễn mới của đất nước cần giải đáp về mặt lý luận. Đẩy mạnh nghiên cứu các vấn đề khoa học xã hội ở tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, chú trọng kết hợp giữa nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu triển khai.
Nhân dịp này, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam đã tổ chức công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Quang Thuấn giữ cương vị Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam. Tại lễ kỷ niệm, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã trao Huân chương Lao động hạng nhất tặng GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam giai đoạn 2011 - 2016.
Cùng ngày, Chủ tịch nước đã đến thăm Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, thuộc Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, nơi lưu giữ và giới thiệu những tinh hoa văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
* Trước đó, nhân Ngày Khoa học và Công nghệ (KH và CN) Việt Nam, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đến thăm và làm việc với Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam. Với đội ngũ hơn 4.100 cán bộ, có 224 GS, PGS, 750 TS và TSKH, Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam hiện có 52 đơn vị trực thuộc, trong đó 33 viện và trung tâm nghiên cứu chuyên ngành, là những đơn vị thực hiện chức năng nghiên cứu, điều tra cơ bản và phát triển công nghệ. Năm 2015, Viện thành lập ba trung tâm tiên tiến thuộc các lĩnh vực vật lý, hóa sinh hữu cơ, viễn thám. Viện có hai trung tâm về toán học và vật lý đã được UNESCO công nhận và bảo trợ. Hiện Viện đang xây dựng đề án Trung tâm Quốc gia miền bắc về công nghệ sinh học trình Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập... Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam luôn là đơn vị đi đầu cả nước trong lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, các nghiên cứu và ứng dụng về công nghệ cao... Các viện nghiên cứu thuộc Viện đã tham gia vào hầu hết các chương trình nghiên cứu quan trọng về KH và CN của đất nước. Hiện nay, Viện đang triển khai dự án xây dựng Trung tâm Vệ tinh quốc gia, phấn đấu đến năm 2018 sẽ phóng vệ tinh chế tạo tại Nhật Bản và đến năm 2020 sẽ phóng vệ tinh chế tạo tại Việt Nam.
Ghi nhận các ý kiến phát biểu, những kiến nghị, đề xuất của các nhà khoa học tại buổi làm việc, Chủ tịch nước Trần Đại Quang khẳng định: Đảng, Nhà nước luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, coi đây là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, 30 năm qua, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện và có ý nghĩa lịch sử. Những thành tựu đó có sự đóng góp tích cực của KH và CN, trong đó có Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam. Chủ tịch nước nhấn mạnh, hiện nay, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang đẩy mạnh, đồng bộ và toàn diện công cuộc đổi mới, tiến hành CNH, HĐH, hội nhập quốc tế, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đây là sự nghiệp to lớn, đòi hỏi phải đồng tâm, nhất trí, phát huy cao nhất mọi nguồn lực, tiềm năng, trí tuệ của dân tộc, đặc biệt là năng lực sáng tạo của các nhà khoa học. Vì vậy nhiệm vụ của Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam rất nặng nề, với nhiều chỉ tiêu phấn đấu ở mức cao, trong đó cần tập trung thực hiện ba nhiệm vụ chủ yếu là nâng cao năng lực khoa học, công nghệ, đổi mới cơ chế quản lý và đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng. Cần phát triển khoa học, công nghệ có trọng tâm, trọng điểm, tập trung nguồn lực để đầu tư phát triển các lĩnh vực KH và CN mũi nhọn, có ý nghĩa thiết thực đối với sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Đẩy mạnh thương mại hóa các sản phẩm khoa học, ứng dụng những thành tựu KH và CN vào sản xuất, đời sống. Đổi mới mạnh mẽ cơ chế quản lý, tổ chức, hoạt động KH và CN, xem đó là khâu đột phá để thúc đẩy phát triển và nâng cao hiệu quả của KH và CN, tạo động lực để các nhà khoa học cống hiến cho đất nước. Phát huy và sử dụng có hiệu quả nguồn tri thức của con người Việt Nam và tranh thủ tối đa tri thức tiên tiến của nhân loại. Tôn vinh những nhà khoa học có đóng góp thiết thực, hiệu quả vào sự nghiệp CNH, HĐH đất nước và hội nhập quốc tế. Cần thu hút các nhà khoa học có trình độ cao ở trong và ngoài nước, trọng dụng nhân tài, tạo sức mạnh tổng hợp để đưa nền KH và CN Việt Nam tiến lên một bước mới. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, nhất là trong lĩnh vực đào tạo chuyên gia KH và CN có trình độ cao; ưu tiên hợp tác trên các lĩnh vực tận dụng được thế mạnh của Việt Nam, để phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững, như công nghệ sinh học, công nghệ xanh, công nghệ vật liệu mới, công nghệ thông tin... Chủ tịch nước yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ với Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam trong việc triển khai thực hiện các chương trình, dự án, ứng dụng các kết quả nghiên cứu, tạo điều kiện thuận lợi nhất để các nhà khoa học nghiên cứu, sáng tạo, phục vụ tốt yêu cầu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.