“Nghề thầy giáo rất là quan trọng, rất là vẻ vang”*

Ông bà ta có câu: “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”; “Không thầy, đố mày làm nên”… ngụ ý nói lên sự kính trọng của người học trò đối với thầy giáo và cũng để ca ngợi những người làm nghề dạy chữ. Lịch sử từ xưa đến nay, đời nào cũng xuất hiện nhiều tấm gương về người thầy cao quý, có tài, có đức… Chủ tịch Hồ Chí Minh của chúng ta không chỉ là vị lãnh tụ thiên tài của cách mạng Việt Nam mà Người còn là một người thầy mẫu mực, đầy tâm huyết của dân tộc Việt Nam.

Với cương vị Chủ tịch nước, lúc sinh thời Người rất quan tâm chăm lo, coi trọng sự nghiệp văn hóa giáo dục, quan tâm chăm lo đội ngũ thầy cô giáo, học sinh. Người thường xuyên thăm các lớp xóa mù chữ, bình dân học vụ, các trường phổ thông, đại học, các lớp bồi dưỡng giáo viên, dự những buổi họp mặt, gặp gỡ với các thầy cô giáo, các nhà quản lí giáo dục… Người luôn đánh giá cao vị trí, vai trò của giáo dục và đào tạo, vai trò quan trọng của người thầy giáo. Trong “Thư gửi anh chị em giáo viên bình dân học vụ” (tháng 5/1946), Người viết: “Anh chị em là những người “vô danh anh hùng”. Tuy là vô danh nhưng rất hữu ích. Một phần tương lai của dân tộc nước nhà nằm trong sự cố gắng của anh chị em”; “… Anh chị em chịu cực khổ khó nhọc, hy sinh phấn đấu, để mở mang trí thức phổ thông cho đồng bào, để xây đắp nền văn hóa sơ bộ cho dân tộc”; “Cái vinh dự đó thì tượng đồng, bia đá nào cũng không bằng” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 4, 1945 – 1946, tr. 220).

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm hai lần vào năm 1960 và 1964. Trong lần đến thăm trường ngày 21/10/1964, Người khẳng định: “Người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy giáo - là người vẻ vang nhất. Dù là tên tuổi không đăng trên báo, không được thưởng huân chương, song những người thầy giáo tốt là những anh hùng vô danh. Đây là một điều rất vẻ vang. Nếu không có thầy giáo dạy dỗ cho con em nhân dân, thì làm sao mà xây dựng chủ nghĩa xã hội được? Vì vậy nghề thầy giáo là rất quan trọng, rất là vẻ vang” (Sđd, tập 11, 1963 – 1965, tr. 331- 332). Bên cạnh đó, Người đề xuất phong trào “Hai tốt” (dạy tốt, học tốt) triển khai trong các trường học để nêu cao vai trò và nhiệm vụ của ngành giáo dục.

Lớp học có khẩu hiệu “Dạy tốt”, “Học tốt”

Lời Bác dạy khiến đội ngũ thầy cô giáo ngày càng ý thức nhiệm vụ trồng người cao cả của ngành giáo dục. Bên cạnh động viên khuyến khích khen thưởng những thầy cô giáo dạy giỏi, những học sinh học giỏi, Người nhắc nhở thực hiện những nhiệm vụ của ngành giáo dục, đặc biệt là trong dạy học phải lưu ý đến xây dựng hạnh kiểm, đạo đức cho học sinh, mà Người gọi là “đức dục“. Người lưu ý các thầy cô: “Dạy cũng như học phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc, rất quan trọng. Nếu không có đạo đức cách mạng thì có tài cũng vô dụng”; “Nội dung giáo dục cần chú trọng hơn nữa về mặt đức dục. Dạy cho các cháu đạo đức cách mạng, biết yêu Tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, yêu khoa học, yêu lao động và người lao động, thật thà, dũng cảm, sẵn sàng tham gia lao động và bảo vệ Tổ quốc” (Sđd, tập 11, tr. 329, 615).

Trong bài nói tại Hội nghị Tổng kết Phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt” của ngành giáo dục phổ thông và sư phạm (tháng 8/1963), bên cạnh khen ngợi biểu dương những tấm gương dạy tốt và học tốt của các thầy cô giáo và học sinh, Người dặn dò thầy cô phải là những tấm gương về mọi mặt đồng thời giữ gìn sự đoàn kết trong tập thể nhà trường, “Nhiệm vụ của các cô giáo, thầy giáo rất nặng nề nhưng rất vẻ vang. Muốn làm tròn nhiệm vụ đó thì phải luôn luôn gương mẫu về mọi mặt, không ngừng bồi dưỡng đạo đức cách mạng, lập trường chính trị; phải ra sức đoàn kết giúp đỡ nhau cùng tiến bộ” (Sđd, tập 11, tr. 616). Đặc biệt, Người yêu cầu trách nhiệm của các cơ quan, đoàn thể phải quan tâm đến nhà trường, yêu cầu mối quan hệ phối hợp giữa nhà trường với các cơ quan liên quan trong sự nghiệp giáo dục: “Trường học phải liên hệ chặt chẽ với gia đình, với xã hội. Các đoàn thể thanh niên, phụ nữ, các cơ quan chính quyền và các cấp ủy đảng phải thật sự quan tâm đến nhà trường, đến việc học tập của con em mình hơn nữa” (Sđd, tập 11, tr. 616). Những tình cảm, yêu cầu, nguyện vọng của Người đối với các thầy cô giáo, học sinh cũng chính là yêu cầu cao cả đối với sự nghiệp giáo dục mà Người đã từng nói: “Vì lợi ích mười năm, thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm, thì phải trồng người”.

Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã đề ra mục tiêu đổi mới giáo dục và đào tạo là: “Phấn đấu trong những năm tới, tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực”. Đây là mục tiêu tổng quát của sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo nước nhà trong những năm tới. Mục tiêu này hướng đến xây dựng một nền giáo dục hiện đại, nhân văn đáp ứng nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mở cửa, hội nhập quốc tế.

Ở tỉnh ta, thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Tỉnh ủy đã ban hành Chương trình hành động số 20- CTr/TU, ngày 24/4/2014 về thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI); quán triệt sâu sắc quan điểm “giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và sự tham gia tích cực của nhân dân đối với sự nghiệp giáo dục; tập trung nguồn lực đầu tư, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, đồng bộ và toàn diện về chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo. Chương trình đã xác định các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu để khắc phục những yếu kém, bất cập làm ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả giáo dục và đào tạo của tỉnh nhà trong thời gian qua, và tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả trong thời gian đến.

Mục tiêu tổng quát của Chương trình hướng đến năm 2020, “Công tác giáo dục và đào tạo tỉnh Khánh Hòa được đổi mới theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng lên một cách toàn diện; tỉnh Khánh Hòa trở thành trung tâm lớn về giáo dục và đào tạo ở khu vực Duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên; coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, truyền thống cách mạng, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành và ý thức trách nhiệm xã hội; đáp ứng nhu cầu nhân lực có chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng nền kinh tế tri thức và phát triển quy mô, cơ cấu giáo dục hợp lý, đảm bảo công bằng xã hội trong giáo dục và cơ hội học tập suốt đời cho mỗi người dân”.

Đối với nhiệm vụ phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, Chương trình hành động của Tỉnh ủy yêu cầu “Tiếp tục chuẩn hóa, nâng cao trình độ, tuyển chọn, sử dụng và đánh giá nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; chú ý nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tác phong và tư cách của đội ngũ nhà giáo; khai thác tiềm năng hiện có của các trường cao đẳng, đại học; kể cả các trường quân sự trên địa bàn tỉnh để phát huy tốt hơn nữa năng lực về hạ tầng, nhân lực của các cơ sở này; thu hút các nhà giáo, cán bộ khoa học kỹ thuật có trình độ cao tham gia công tác đào tạo”…

Chương trình đề ra các chỉ tiêu cụ thể cho đội ngũ nhà giáo “đến năm 2020, 100% giáo viên mầm non và phổ thông đạt chuẩn trình độ đào tạo, trong đó 80% giáo viên mầm non, 100% giáo viên tiểu học, 88% giáo viên trung học cơ sở và 16,6% giáo viên trung học phổ thông đạt trình độ đào tạo trên chuẩn; 38,5% giáo viên trung cấp chuyên nghiệp, 60% giảng viên cao đẳng và 100% giảng viên đại học đạt trình độ thạc sĩ trở lên; 25% giảng viên đại học và 8% giảng viên cao đẳng đạt trình độ tiến sĩ; 100% giảng viên đại học và cao đẳng sử dụng thành thạo một ngoại ngữ”…

Bên cạnh đó, Tỉnh ủy quan tâm chỉ đạo các cấp, các ngành liên quan “tiếp tục xây dựng chế độ, chính sách đối với đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; trong đó chú trọng đội ngũ nhà giáo đang công tác tại vùng sâu, vùng xa, hỗ trợ các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục được điều động về các cơ quan quản lý giáo dục; thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với nhà giáo…” (Trích Chương trình hành động số 20- CTr/TU, ngày 24/4/2014 của Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 , khóa XI).

Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tiếp thu và vận dụng quan điểm, chủ trương của Đảng về giáo dục và đào tạo trong tình hình hiện nay, đội ngũ ngành giáo dục Khánh Hòa, đặc biệt là các thầy cô giáo cần nắm vững những vấn đề trọng điểm trong giáo dục đào tạo như tiếp tục đổi mới chương trình, nội dung giáo dục; trong giáo dục lưu ý vận dụng kiến thức vào thực tiễn; chú trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật và ý thức công dân; tập trung giáo dục giá trị cơ bản của văn hoá, truyền thống và đạo lý dân tộc, tinh hoa văn hoá nhân loại, giá trị cốt lõi và nhân văn của Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; trong phương pháp dạy học, lưu ý phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức lý luận gắn với thực tiễn; khuyến khích tự học, tự nghiên cứu, rèn luyện kỹ năng, phát triển năng lực; chú trọng hoạt động xã hội, ngoại khoá, nghiên cứu khoa học; ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học…

Trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách của Bác, đội ngũ các thầy cô giáo bên cạnh sinh hoạt chuyên môn cần gắn liền với việc sinh hoạt tư tưởng chính trị, tạo chuyển biến sâu sắc về đạo đức nhà giáo, rèn luyện bản thân xứng đáng là những tấm gương mẫu mực cho thế hệ trẻ noi theo, xứng đáng với niềm tin của Bác và toàn thể nhân dân: “Nghề thầy giáo rất là quan trọng, rất là vẻ vang”.



-----------------------

*Trích trong Bài nói chuyện của Người với các thầy cô giáo, sinh viên và cán bộ, công nhân viên của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội vào ngày 21/10/1964 (Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 6, 1963 – 1965, tr. 332).