Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nội dung dạy học của nhà giáo – cơ sở để đổi mới nội dung giáo dục – đào tạo ở Việt Nam hiện nay

Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nội dung dạy học của nhà giáo – cơ sở để đổi mới nội dung giáo dục – đào tạo ở Việt Nam hiện nay

• Bởi Tuyên giáo Tỉnh ủy Khánh Hòa
• 20/01/2025 08:58:30
• 21 lượt xem
• 0 lượt thích
• 0 bình luận

1. Đặt vấn đề

Ngay từ rất sớm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có tư duy hết sức nhạy bén khi cho rằng nội dung giáo dục phải toàn diện trên cả bốn phương diện “đức – trí – thể – mỹ”. Bởi lẽ, Người hiểu được rằng mỗi nội dung giáo dục đều có tầm quan trọng riêng và nó tác động qua lại, bổ trợ cho nhau nhằm tạo nên những công dân hữu ích cho dân tộc Việt Nam.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra rằng: “Thể dục – để làm cho thân thể mạnh khỏe, đồng thời cần giữ gìn vệ sinh riêng và vệ sinh chung; Trí dục – ôn lại những điều đã học, học thêm những tri thức mới; Mỹ dục – để phân biệt cái gì là đẹp, cái gì là không đẹp; Đức dục – là yêu Tổ quốc, yêu Nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, yêu trọng của công”1.

Có thể thấy, những nội dung giảng dạy mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa là hết sức căn bản, toàn diện, làm nền tảng cho sự phát triển của con người Việt Nam.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã luôn nhất quán khẳng định: “Giáo dục và đào tạo cùng với khoa học – công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển đất nước”2. Vì vậy, việc xác định được một nội dung giáo dục đúng đắn là việc làm hết sức cần thiết. Ở mỗi phương diện, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều có những chỉ dẫn rất cặn kẽ và lập luận sắc bén, rõ ràng.

2. Quan điểm Hồ Chí Minh về nội dung giáo dục của nhà giáo

a. Về giáo dục đạo đức

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng yếu tố đạo đức trong mỗi con người. Chính vì vậy, Người đã xác định giáo dục đạo đức chính là nền tảng của giáo dục. Người luôn nhấn mạnh yêu cầu: “Nội dung giáo dục cần chú trọng hơn nữa về mặt đức dục”3. Đây là quan điểm hết sức đúng đắn, bởi để trở thành thiên tài không phải ai cũng làm được, nhưng nếu thật sự cố gắng ai cũng có thể trở thành người tốt và là người có ích cho xã hội. 

Không chỉ chỉ ra giáo dục về mặt đạo đức có vai trò quan trọng như thế nào mà Chủ tịch Hồ Chí Minh còn đưa ra những tiêu chí rất cụ thể. Trước hết, cần phải giáo dục đạo đức cách mạng. Người giải thích: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”4. Nhưng đạo đức cách mạng không phải tự nhiên mà có. Đó là cả một quá trình đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố cũng như “ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”5. 

Truyền thống văn hóa và phẩm chất tốt đẹp của con người chính là yêu nước nên Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng yêu cầu phải giáo dục lòng yêu nước, tinh thần dân tộc cho người học. Đây là yếu tố tạo nên những giá trị tinh thần lớn lao và có ý nghĩa cải thiện hiện thực sâu sắc. Hầu hết trong các bài viết, bài phát biểu và việc làm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đều thể hiện rất rõ nội dung này. Đó là những quan điểm về ý chí chiến đấu kiên cường cho độc lập, tự do của Tổ quốc, cho ấm no, hạnh phúc của Nhân dân. 

Ở Chủ tịch Hồ Chí Minh, chủ nghĩa yêu nước và tinh thần quốc tế luôn gắn liền làm một. Người nói: “Tinh thần quốc tế là đoàn kết với các nước bạn và nhân dân các nước khác để giữ gìn hòa bình thế giới, chống chính sách xâm lược và chính sách chiến tranh của đế quốc”6. Cho nên, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn kêu gọi phải có tinh thần quốc tế, yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau. Như vậy, ở Người, giáo dục lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, tinh thần quốc tế trong sáng đã trở thành nội dung căn cốt của giáo dục đạo đức.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn chú ý tới việc giáo dục cho người học tinh thần yêu lao động, quý trọng người lao động. Người căn dặn, mỗi người phải tự giác, tự nguyện tham gia lao động, góp sức xây dựng nước nhà tùy theo khả năng của mình. Người nhắc nhở, “muốn thật thà yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu chủ nghĩa xã hội thì phải yêu lao động, vì không có lao động thì chỉ là nói suông”7. Như vậy, một nội dung không thể thiếu trong giáo dục đạo đức chính là yêu lao động và vì thế “trong việc giáo dục phải có môn giáo dục về lao động”8.

Trong Di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh lại một lần nữa căn dặn nhà trường phải chú ý kết hợp học tập với lao động, bởi lao động sẽ giúp người trẻ biết kính trọng sự cần lao, chịu được gian khổ và không là kẻ ăn bám xã hội… Các sản phẩm lao động chính là minh chứng cho giá trị thực sự của một con người cho nên giáo dục lòng yêu lao động là giúp con người khẳng định mình và được xã hội tôn trọng. 

b. Về giáo dục trí lực

Nếu Chủ tịch Hồ Chí Minh coi giáo dục đạo đức là nền tảng trong giáo dục thì vai trò đặc biệt quan trọng trong nội dung giáo dục lại thuộc về giáo dục trí lực, vì: “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”9. Do đó, phát triển trí tuệ, bồi dưỡng năng lực nhận thức là một nội dung trọng tâm của giáo dục. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Muốn tăng gia sản xuất tốt thì phải có kỹ thuật cải tiến”10 nhưng “muốn sử dụng tốt kỹ thuật thì phải có văn hóa”11. Văn hóa ở đây được hiểu theo nghĩa hẹp thường dùng nhất, đó là trình độ học vấn của mỗi người. Để nâng cao trình độ văn hóa của Nhân dân thì trước hết cần quan tâm đến nâng cao dân trí, ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, trong hoàn cảnh đất nước “ngàn cân treo sợi tóc”, Người đã chỉ ra sáu nhiệm vụ cấp bách cần phải giải quyết, trong đó diệt giặc dốt đứng ở vị trí thứ hai. Nội dung đầu tiên của giáo dục văn hóa là phải giải quyết tình trạng mù chữ cho Nhân dân, làm cho dân biết đọc, biết viết, từ đó mở rộng kiến thức, trình độ hiểu biết về kinh tế, chính trị, xã hội…, để có thể theo kịp xu thế phát triển của thời đại.

Cùng với giáo dục về văn hóa, giáo dục chuyên môn, nghiệp vụ cũng đóng vai trò quan trọng không kém và vô cùng cần thiết, bởi mỗi người phải thành thạo và hiểu rõ công việc của mình mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Trên nền tảng giáo dục chính trị và lãnh đạo tư tưởng tốt, phải phấn đấu nâng cao chất lượng văn hóa và chuyên môn nhằm thiết thực giải quyết các vấn đề do cách mạng nước ta đề ra và trong một thời gian không xa, đạt những đỉnh cao của khoa học và kỹ thuật”12. 

Bên cạnh đó, trong giáo dục trí lực còn có một nội dung hết sức quan trọng là giáo dục lý luận chính trị. Nâng cao trình độ lý luận chính trị là một trong những động lực quan trọng đối với công cuộc đấu tranh chống kẻ thù. Giáo dục chính trị giúp chúng ta giác ngộ cách mạng, nhận thức được đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cũng như hiểu đúng về quyền lợi, trách nhiệm của mình. 

Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận định, Đảng ta có rất nhiều ưu điểm nhưng cũng còn không ít nhược điểm, “mà một trong những nhược điểm lớn là trình độ lý luận còn thấp kém”13. Vì vậy, nâng cao trình độ lý luận là yếu tố tinh thần quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng đời sống mới, con người mới, giúp mọi người xác định đúng đắn lý tưởng sống, phục vụ Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh còn nhắc nhở, cần phải chú trọng giảng dạy về khoa học, kỹ thuật, vì không học tập được kỹ thuật thì không đáp ứng kịp nhu cầu phát triển kinh tế của đất nước mà diện mạo thế giới thì đang được thay đổi từng ngày bởi thành tựu của khoa học – kỹ thuật. Do đó, nếu chúng ta không đầu tư học tập kỹ thuật mới, tiến bộ của nhân loại thì sẽ trở nên lạc hậu. Hơn thế nữa, mục tiêu lớn nhất của dân tộc ta sau khi giành được độc lập là đi lên chủ nghĩa xã hội, mà “muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải tăng gia sản xuất. Muốn tăng gia sản xuất tốt thì phải có kỹ thuật cải tiến”14. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ nhiệm vụ của khoa học – kỹ thuật là cực kỳ quan trọng. Cho nên chỉ sau 2 năm khi miền Bắc hòa bình trở lại, Người đã chủ trương thành lập Đại học chuyên nghiệp Bách khoa (nay là Đại học Bách khoa Hà Nội) đáp ứng nhu cầu tạo nên nền tảng công nghiệp và con người làm công nghiệp. Đồng thời, Người yêu cầu mọi ngành, mọi lĩnh vực, mọi người đều phải tham gia công tác khoa học – kỹ thuật để nâng cao năng suất lao động, sản xuất ra nhiều của cải vật chất để xây dựng chủ nghĩa xã hội thắng lợi. Do vậy, giảng dạy nội dung khoa học – kỹ thuật trở thành một lĩnh vực không thể thiếu trong nội dung giáo dục trí lực.

c. Về giáo dục thể lực

Nếu đạo đức, trí lực là nền tảng tinh thần quý báu của mỗi con người thì thể lực là tiền đề quan trọng quyết định việc làm ra những giá trị. Để cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới, lao động chính là yếu tố cơ bản quyết định sự tồn tại và phát triển xã hội mới. Tuy nhiên, “muốn lao động sản xuất tốt, công tác và học tập tốt thì cần có sức khỏe”15. 

Ngay từ rất sớm, Người đã chủ trương trong trường học phải có nội dung giảng dạy thể chất. Năm 1941, sau khi về nước, một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của Người là vấn đề giáo dục thế hệ trẻ. Một trong mười chính sách lớn của Mặt trận Việt Minh có đề cập đến việc xây dựng nền giáo dục quốc dân mới, trong đó có giáo dục thể lực, nhi đồng “được chính phủ săn sóc đặc biệt về thể dục và trí dục”16. Người còn nhấn mạnh: “Luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi một người yêu nước. Việc đó không tốn kém, khó khăn gì. Gái trai, già trẻ ai cũng nên làm và ai cũng làm được…. Dân cường thì quốc thịnh. Tôi mong đồng bào ta ai cũng gắng tập thể dục. Tự tôi, ngày nào tôi cũng tập”17. Người căn dặn các cháu phải “siêng tập thể thao cho mình mẩy được nở nang”18, còn “ngành giáo dục và các ngành, các đoàn thể cần phải có kế hoạch cụ thể chăm sóc, giáo dục các cháu càng ngày càng khoẻ mạnh và tiến bộ”19. Sức khỏe thật tốt chính là điều kiện để trở thành một người hữu ích cho xã hội. Bản thân Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là một tấm gương sáng về tinh thần kiên trì tập luyện thể dục, nâng cao sức khỏe. 

d. Giáo dục mỹ lực

Hướng tới mục tiêu giáo dục toàn diện, chính vì vậy, song song với giáo dục đạo đức, trí lực, thể lực thì giáo dục mỹ lực cũng là một nội dung quan trọng được Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập từ rất sớm, thể hiện quan điểm giáo dục tiến bộ, hiện đại của Người. Người cho rằng, làm tốt công tác giáo dục mỹ lực sẽ thúc đẩy mạnh mẽ việc hình thành nhân cách con người, hướng con người vào cái thiện, cái đẹp để không ngừng tự hoàn thiện mình.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Mỹ dục – để phân biệt cái gì là đẹp, cái gì là không đẹp”20. Chữ “mỹ” nghĩa là tốt đẹp mà “trong xã hội không có gì tốt đẹp, vẻ vang bằng phục vụ cho lợi ích của nhân dân”21. Cho nên giáo dục mỹ lực không chỉ là giáo dục nghệ thuật, năng khiếu mà còn là bồi dưỡng trình độ văn hóa thẩm mỹ, hình thành lối sống cao đẹp và nhu cầu xây dựng cuộc sống theo cái đẹp, có lòng yêu thương con người và tinh thần trách nhiệm. Bên cạnh đó, Người cũng cho rằng, trong xã hội có thiện và có ác, “thiện và ác là hai cái mâu thuẫn, luôn luôn đấu tranh gay gắt với nhau. Cuộc đấu tranh ấy phải trường kỳ và gian khổ nhưng cuối cùng thì ác nhất định bại, thiện nhất định thắng”22. Vì thế, cần phải cố gắng học tập và cải tạo để cái tốt trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và cái xấu sẽ mất dần đi. 

Hơn tất cả, một khát vọng hết sức lớn lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh chính là xây dựng một xã hội vì con người, cho con người. Ở đó, con người không chỉ được đáp ứng đầy đủ về nhu cầu vật chất mà còn được thụ hưởng những giá trị tinh thần tốt đẹp. Đó là nhu cầu được yêu thương, nhu cầu về khám phá, thưởng thức cái đẹp của nghệ thuật và của cuộc sống, hướng tới những điều thiện. Vì thế, Người quan niệm mỗi con người cần phải được bồi dưỡng mỹ lực. Chỉ khi ấy, mỗi người mới được sống một cuộc sống đầy đủ về vật chất, thăng hoa trong tâm hồn. 

Có thể thấy, cùng với các nội dung giáo dục khác, công tác giáo dục thẩm mỹ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ việc hình thành nhân cách con người, hướng con người vào cái thiện, cái đẹp để có thể trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình. 

Tựu chung lại, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra những gợi mở về nội dung giảng dạy cho đội ngũ nhà giáo là hết sức cơ bản, toàn diện và sâu sắc. Những nội dung giáo dục đó là những mảnh ghép quan trọng góp phần bảo đảm cho thế hệ trẻ hoàn thiện tri thức, biết vận dụng linh hoạt, hiệu quả vào trong cuộc sống. Từ đó, tạo nên một thế hệ có đủ cả đạo đức, trí tuệ, sức khỏe và thẩm mỹ để làm chủ đất nước, vững vàng trước mọi thức thách, có đủ năng lực để đưa đất nước sánh vai với cường quốc năm châu đúng như mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

3. Đổi mới nội dung giáo dục – đào tạo ở Việt Nam hiện nay theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Những năm gần đây, giáo dục Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên cũng đang có không ít những khó khăn, tồn tại đặt ra cần phải giải quyết, một trong số đó là chưa xây dựng được một nội dung giáo dục phù hợp. Tại Đại hội XIII, Đảng ta đã xác định: “Chú trọng giáo dục phẩm chất, năng lực sáng tạo và các giá trị cốt lõi, nhất là giáo dục tinh thần yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, khơi dậy khát vọng phát triển, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”23. Có thể thấy, những nội dung giáo dục được đưa ra tại Đại hội XIII của Đảng chính là hướng tới việc gắn giáo dục tri thức, đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng sống với giáo dục thể chất nhằm nâng cao tầm vóc con người Việt Nam, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn. Điều này được coi là hết sức tương đồng với quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Trong bối cảnh hiện nay, Đảng và Nhà nước đã và đang tiếp tục vận dụng quan điểm biện chứng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nội dung giáo dục nhằm góp phần xây dựng một triết lý giáo dục phù hợp với mục tiêu hướng tới của dân tộc ta. Một số nội dung cơ bản đó được thể hiện như sau:

Một là, về đức dục. Ngành Giáo dục phải nhận thức sâu sắc mối quan hệ giữa đạo đức và tài năng, trí tuệ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói, có tài mà không có đức là người vô dụng, đức chính là gốc. Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh, sinh viên hiện nay trong nhà trường rất rộng, vừa phải xác định những phẩm chất đạo đức chung của con người Việt Nam trong thời đại mới, vừa phải nêu rõ những tiêu chí đạo đức riêng cho từng lứa tuổi, bậc học. 

Để làm được điều đó, cần tập trung vào giáo dục cho học sinh, sinh viên những phẩm chất sau: (1) Giáo dục chí khí cách mạng, nâng cao lòng yêu nước, yêu Nhân dân, gắn liền với yêu chủ nghĩa xã hội; (2) Giáo dục tinh thần cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; (3) Giáo dục ý thức công dân, ý thức tập thể – cộng đồng, thói quen ứng xử văn hóa, tôn trọng và bảo vệ lẽ phải, tích cực tham gia xây dựng xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật; (4) Giáo dục tinh thần hăng hái, kiên quyết, không ngại khó khăn, không sợ gian khổ, ham học, ham làm, ham tiến bộ, quyết tâm đạt được kế hoạch đã đặt ra. 

Hai là, về trí dục. Giáo dục tư tưởng chính trị luôn luôn giữ vị trí quan trọng trong nền giáo dục quốc dân theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Hiện nay, nội dung chính trị, tư tưởng cần được quán triệt, giáo dục trong các cấp học phổ thông cũng như đại học là chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước; tình hình thế giới và đường lối, chính trị đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Tùy theo từng bậc học, cấp học, lứa tuổi để đưa nội dung chính trị, tư tưởng vào cho phù hợp. Quán triệt thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Phải đưa chính trị vào giữa dân gian”24. Dạy chính trị là trang bị cho người học nguyên lý, lập trường, phương pháp, những quan điểm có tính nguyên tắc, học tinh thần xử trí mọi việc. 

Cùng với đó, giáo dục trình độ chuyên môn cũng là một nội dung hết sức quan trọng phục vụ cho mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao mà Đảng ta hướng tới hiện nay để có một đội ngũ nhân lực thực sự làm được việc, nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ của mình, hình thành kỹ năng, tính chuyên nghiệp trong làm việc, hình thành năng lực và bản lĩnh nghề nghiệp và trở thành những chuyên gia trong lĩnh vực đó. Nhìn vào thực tiễn Việt Nam hiện nay, có thể tự hào rằng, trong mỗi lĩnh vực chúng ta đều có những chuyên gia hàng đầu, có một đội ngũ công vụ có chuyên môn tốt. Các ngành, nghề sản xuất đều được thực hiện bởi những con người có tay nghề, có hiểu biết về ngành, nghề của mình. 

Đặc biệt, với xu thế hội nhập, toàn cầu hóa thì nội dung giáo dục về trí lực còn phải quan tâm tới giáo dục ngoại ngữ. Và điều này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh nghĩ đến từ rất sớm. Người đã ý thức được muốn tìm hiểu về các quốc gia phải hiểu được ngôn ngữ của các quốc gia đó và bản thân Người là một tấm gương sáng về học ngoại ngữ. Ngày nay, để trở thành công dân toàn cầu – giỏi ngoại ngữ có thể được coi là điều kiện tiên quyết. Đồng thời, bước vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, với sự phát triển nhanh như vũ bão của khoa học – công nghệ, đã đặt ra yêu cầu cho các quốc gia cần chiếm lĩnh được ưu thế về khoa học – công nghệ, đây là chìa khóa cho sự bứt phá. Đây cũng trở thành nội dung phải đặc biệt chú trọng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Phải ra sức đem hiểu biết khoa học, kỹ thuật của mình, truyền bá rộng rãi trong nhân dân lao động… Có như vậy nước mới giàu, dân mới mạnh và đời sống của nhân dân mới được cải thiện về mọi”25.

Ba là, về thể dục. Thực hiện phương châm có sức khỏe là có tất cả và khắc ghi lời nhắc nhở của Chủ tịch Hồ Chủ tịch: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần có sức khoẻ mới làm thành công. Mỗi một người dân yếu ớt, tức là cả nước yếu ớt, mỗi một người dân mạnh khỏe tức là cả nước mạnh khoẻ”26. 

Giáo dục thể chất đã trở thành một môn học bắt buộc tại tất cả các hệ thống trường học và bậc học, với sự đa dạng về các nội dung để người học tăng cơ hội lựa chọn bộ môn phù hợp với sở trường, thế mạnh của bản thân, giúp cho người học không chỉ cải thiện về mặt thể chất mà còn giảm đi một phần căng thẳng sau những giờ học chuyên môn. 

Sau hơn 10 năm thực hiện, Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 01/12/2011 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về thể dục, thể thao đến năm 2020, đến nay đã đạt được những thành tựu quan trọng trong công tác giáo dục thể chất và hoạt động thể dục thể thao tại các trường học. Trên tinh thần đó, ngày 02/10/2021, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục ban hành Quyết định số 1660/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chương trình sức khỏe học đường giai đoạn 2021 – 2025 đã góp phần phát triển các hoạt động thể dục, thể thao của học sinh, sinh viên. Điều này còn có thể tạo ra cơ hội phát hiện và đào tạo học sinh, sinh viên có năng khiếu, tài năng thể thao vượt trội. 

Bốn là, về mỹ dục. Với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, Đảng và Nhà nước ta luôn có chủ trương, chính sách quan tâm đến giáo dục thẩm mỹ. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã đề ra nhiệm vụ, giải pháp: “Đổi mới chương trình nhằm phát triển năng lực và phẩm chất người học, hài hòa đức, trí, thể, mỹ; dạy người, dạy chữ và dạy nghề… Tập trung vào những giá trị cơ bản của văn hóa, truyền thống và đạo lý dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, giá trị cốt lõi và nhân văn của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”. 

Quán triệt tinh thần đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng Chương trình giáo dục phổ thông (ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) với mục tiêu hình thành và phát triển cho học sinh trên nhiều phương diện, trong đó có những năng lực đặc thùcủa người học cần được hình thành, phát triển chủ yếu thông qua một số môn học và hoạt động giáo dục: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất.

Vị trí và tầm quan trọng của năng lực thẩm mỹ luôn được ngành Giáo dục quan tâm và xây dựng nội dung thực hiện phù hợp, thiết thực, đổi mới, sáng tạo khi đưa vào trong các mối quan hệ tương tác, tích hợp đa chiều và xuyên thấm qua nhiều môn học và hoạt động giáo dục. 

4. Kết luận

Với tư duy biện chứng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cho thấy được sự toàn diện và tầm quan trọng của nội dung giáo dục vừa trong cùng một nội dung giáo dục, vừa trong sự gắn bó chặt chẽ, mật thiết, tác động qua lại, bổ trợ lẫn nhau giữa các nội dung để hướng tới mục tiêu cuối cùng là tạo nên những con người xã hội chủ nghĩa. Như lời cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã khẳng định: “Thế giới còn đổi thay nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh sống mãi”27.

Chú thích:
1, 8, 20, 21, 22. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 10. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 175, 592, 175, 453, 454.
2, 23. Đảng Cộng sản Việt Nam (2002). Văn kiện Đảng toàn tập. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 136, 136.
3, 25. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 14. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 746, 97.
4, 24. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 5. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 292, 338.
5. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 9. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 292 – 293.
6. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 8. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 272.
7, 13. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 11. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 401, 90.
9, 17, 18, 26. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 4. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 7, 241, 15, 241.
10, 11, 14, 15. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 12. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 361, 361, 361, 542.
12, 19. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 15. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 507, 579.
16. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 3. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 631.
27. Võ Nguyên Giáp (2021). Thế giới còn đổi thay nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh sống mãi. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.

ThS. Lê Thu Nguyệt
Đại học Bách khoa Hà Nội