Tìm giải pháp thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh và bền vững

Chiều 25-5, Quốc hội thảo luận tại tổ về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và Ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2016; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, NSNN những tháng đầu năm 2017; quyết toán NSNN năm 2015.

Nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ trong thời gian qua để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; đồng thời cho rằng còn những động lực cho tăng trưởng kinh tế cần được khai thác hiệu quả hơn, hướng tới sự phát triển bền vững hơn.

Dư địa phát triển từ việc tạo môi trường kinh doanh thuận lợi

Qua thảo luận, nhìn chung các đại biểu đều đánh giá, năm 2016 mặc dù tốc độ tăng trưởng GDP không đạt mục tiêu nghị quyết của Quốc hội, nhưng có thể thấy rõ sự nỗ lực của Chính phủ để cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, thể hiện qua số doanh nghiệp thành lập mới tăng cao. Tuy nhiên, đại biểu Phạm Phú Quốc (Đoàn TP Hồ Chí Minh) tỏ ý lo ngại khi thấy tăng trưởng GDP năm 2016 còn phụ thuộc nhiều vào yếu tố khai thác khoáng sản, trong đó có dầu thô. “Nền kinh tế nước ta vẫn thiếu sự chủ động, độc lập, trong khi một số nước có xu hướng bảo hộ nền sản xuất trong nước. Những động lực tăng trưởng của nước ta về lâu dài sẽ bị ảnh hưởng nên cần hướng đến tính chủ động, độc lập của nền kinh tế”, đại biểu Phạm Phú Quốc nhìn nhận. Về tăng trưởng kinh tế quý I-2017, đại biểu Phạm Phú Quốc cho rằng, tăng trưởng quý I luôn có sự liên đới với cả năm; với mức tăng trưởng 5,1% của quý I, cả năm có thể chỉ đạt tăng trưởng GDP ở mức 6,3%.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cũng nhìn nhận, năm 2016 nổi lên điểm sáng là tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát, tỷ giá, sức mua... “Chúng ta đã giữ được nền tảng ổn định những cân đối lớn của nền kinh tế. Quý I-2017, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá, lãi suất”, đại biểu Trần Hoàng Ngân nhận xét. Mặc dù tăng trưởng GDP quý I-2017 đạt thấp so với những năm gần đây, tuy nhiên, đại biểu Trần Hoàng Ngân đồng tình với việc Chính phủ kiên định mục tiêu cả năm 6,7% là để có cơ sở phấn đấu, không điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng. Một trong những yếu tố tăng trưởng quý I thấp là do có nguyên nhân trực tiếp từ việc Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) phải thu hồi sản phẩm điện thoại Galaxy Note 7. Điều này cũng là lời cảnh báo về ảnh hưởng của các tập đoàn lớn trên thế giới đang đầu tư vào Việt Nam, nếu họ có rủi ro, GDP của nước ta lập tức bị ảnh hưởng.

Đối với khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng của năm 2017, một số đại biểu chỉ ra những yếu tố còn tiềm năng, dư địa để khai thác. Trước hết là động lực từ các doanh nghiệp tư nhân, ví dụ tại TP Hồ Chí Minh, tăng trưởng quý I-2017 đạt 7,46%, cao hơn cùng kỳ 2016 (7,08%), trong đó đóng góp chủ lực là kinh tế tư nhân. Bên cạnh đó, còn có những yếu tố khác như vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân cao, du lịch có mức đóng góp lớn vào tăng trưởng chung và còn khả năng đóng góp cao hơn. Ngoài ra, nông nghiệp vẫn là thế mạnh của Việt Nam, nếu được đầu tư đúng mức, phát triển nền nông nghiệp hiện đại, tiên tiến sẽ là tiềm năng để thúc đẩy tăng trưởng GDP.

Để bảo đảm tăng trưởng bền vững, nhìn chung các đại biểu đều kiến nghị rằng, cần tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng hơn để kêu gọi đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển. Để xây dựng nền kinh tế chủ động, độc lập, cần phát triển đồng bộ các thành phần kinh tế, cả kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân, chú trọng huy động vốn trong nước thay vì đi vay nước ngoài. Chính phủ đã có các nghị quyết, chiến lược phát triển kinh tế tư nhân, theo đại biểu Phạm Phú Quốc, cần hình thành những tập đoàn kinh tế tư nhân mạnh, có điều kiện để tăng thêm nguồn lực cho nền kinh tế và dẫn dắt các doanh nghiệp khác, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Không vì thúc ép tăng trưởng mà bỏ qua yếu tố bền vững

Nhiều ý kiến đại biểu cho rằng, chỉ số tăng trưởng GDP của năm 2016 không đạt kế hoạch đề ra, tăng trưởng GDP quý I-2017 đạt 5,1%, thấp hơn cùng kỳ (5,48%); tuy nhiên, không vì thế mà gây sức ép tăng trưởng quá lớn, bằng mọi giá để rồi bỏ qua các yếu tố an toàn, phát triển bền vững.

Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng, một trong những nguyên nhân khiến tăng trưởng trong 4 tháng qua thấp là do giải ngân vốn quá chậm, do đó cần phải có giải pháp để tập trung giải ngân vốn đã được phê duyệt. Tuy nhiên, đạt được chỉ tiêu tăng trưởng là rất quan trọng, nhưng cần cân nhắc, không nên vì kết quả tăng trưởng thấp mà tăng khai thác tài nguyên, gây ảnh hưởng lớn đến môi trường, đến nguồn tài nguyên cho tương lai và lại càng bất lợi hơn khi giá than đá, dầu mỏ vẫn đang ở mức thấp. Cần phải nâng cao chất lượng quản lý để tránh thất thu thuế, chống hiện tượng chuyển giá, khai báo lỗ liên tiếp của doanh nghiệp nước ngoài.

Đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn TP Hồ Chí Minh) lưu ý, dù tăng trưởng tín dụng năm 2016 ở mức cao nhưng cần có đánh giá nguồn vốn này đã đi vào những ngành nào, lĩnh vực nào, hiệu quả ra sao. Cần rà soát để bảo đảm nguồn tín dụng không nên tập trung quá nhiều vào những ngành thiếu ổn định như bất động sản mà nên tập trung cho ngành sản xuất như nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp có giá trị gia tăng cao thì tăng trưởng mới mang tính bền vững.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, tăng trưởng không có nghĩa là chỉ đổ vốn vào nền kinh tế mà còn phải đầu tư cho yếu tố con người, phát triển nguồn nhân lực, nâng cao đời sống người dân. Cũng cần đặc biệt quan tâm đến bảo vệ môi trường, bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ di sản. Muốn phát triển du lịch phải bảo vệ di sản, đầu tư cho công tác bảo tồn, ngăn chặn tàn phá thiên nhiên, môi trường.

Đại biểu Dương Trung Quốc (Đoàn Đồng Nai) cho rằng, đại biểu Quốc hội và nhân dân đặc biệt ghi nhận những nỗ lực của Chính phủ trong việc xây dựng Chính phủ, hệ thống chính quyền liêm chính, kiến tạo, phục vụ củng cố niềm tin trong xã hội. Tuy nhiên, Chính phủ cần phải có những giải pháp quyết liệt để nâng cao hơn nữa tính hiệu quả thực tế của các chính sách. Đại biểu Dương Trung Quốc lo lắng, với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 thì thế mạnh về lao động nhân công giá rẻ của Việt Nam sẽ mất đi, do các ngành sẽ đẩy mạnh tự động hóa, vì thế cần phải có giải pháp thích hợp để ứng phó.

Về chất lượng của hàng Việt Nam, viện dẫn ý nói của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trong Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp mới diễn ra, đại biểu Dương Trung Quốc cho rằng, thay vì chỉ cổ vũ “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, chúng ta phải chuyển dần sang cuộc vận động “Hàng Việt Nam chinh phục người Việt Nam”, chứ nếu không, hàng Việt Nam mãi mãi vẫn đuối trong cạnh tranh và cần cứu trợ...